Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου 2016

Η μύτη


Χάριν αξιοπρεπείας ο Ιβάν Γιακόβλεβιτς έβαλε μια ρόμπα πάνω απ' την πουκαμίσα του, κάθισε στο τραπέζι, έβαλε λίγο αλάτι, καθάρισε δυο κρεμμύδια, πήρε ένα μαχαίρι και με εξαιρετικά σοβαρό ύφος άρχισε να κόβει το καρβέλι. Κόβοντάς το στη μέση, κοίταξε μέσα και προς μεγάλη του έκπληξη είδε κάτι άσπρο. Το έβγαλε προσεκτικά με το μαχαίρι και το πάτησε με το δάχτυλό του. "Είναι σκληρό..." σκέφτηκε. "Τι στο καλό να είναι;"
Το πίεσε με το δάχτυλό του και το έβγαλε - "μια μύτη!"[1]


Ένας μπαρμπέρης και φοβερός μπεκρής, όπως κάθε αξιοπρεπής μαγαζάτορας στη Μόσχα, βρίσκει ένα πρωί μέσα στο ψωμί του μια μύτη. Τίνος είναι και γιατί του ξέφυγε; Η μύτη συμπεριφέρεται σαν "αυθύπαρκτο άτομο". Έχει άποψη για το πού ανήκει, τρέχει και μιλά, γίνεται κυνική και αυθάδης. Ο άνθρωπος που την έχασε είναι συντετριμμένος... Όπως και να το κάνουμε, ο άνθρωπος χωρίς τη μύτη του είναι ένα τίποτα.


Καημένε Γκόγκολ, στο έργο σου άλλοι βρίσκουν κι άλλοι χάνουν μύτες κι εσύ έχασες το κρανίο σου και μάλιστα μετά θάνατον. Στην εκταφή ήταν όλα στη θέση τους, αλλά το κρανίο πουθενά! Άλλοι έκοψαν ένα κομματάκι απ' το παλτό σου, άλλοι σού πήραν τα παπούτσια. Μα το κεφάλι πού το άφησες; Μπας και δραπέτευσε από κανένα βιβλίο σου και τρύπωσε στο βιβλίο του Μπουλγκάγκοφ; Εκείνο το κεφάλι που χάθηκε στο "Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα" ήταν το δικό σου; Μα τι φάρσα! Μέχρι και τον Στάλιν έβαλες να ασχοληθεί μαζί σου. Μετά το θάνατό σου, μην έχεις και μπελάδες...


Κι η μύτη σου μεγάλη. Ένας Ρώσος Σιρανό ντε Μπερζεράκ, ένας παραμυθάς, πρωταπριλογεννημένος, ένας Μυτ-χάουζεν. Φαντασιόπληκτος, μυστήριος, τραγικά καυστικός. Ψεύτης πρώτης. Άραγε, έκατσε ποτέ καμία μύγα πάνω στη μύτη σου;

Ω! Να, μια μυίγα κάθεται εις τη χυτή μου μύτη ...
Σε τίνων μύτες άραγε ως τώρα να επήγες;
Λοιπόν κι η μυίγα του Θεού το πάνσοφον κηρύττει; 
Ποιος ξέρει τούτη τη στιγμή που τόσας σκέψεις κάνω
αν και αυτή φιλοσοφή στη μύτη μου επάνω![2]

Γιατί πάνω στη μύτη του Σουρή έκατσε. Κι όχι μόνο έκατσε, μα φιλοσόφησε κιόλας!


***

[1] Νικολάι Γκόγκολ, Η μύτη.
[2] Από το ποίημα του Γεωργίου Σουρή, Φιλοσοφία.

Τρίτη 9 Φεβρουαρίου 2016

Εξώφυλλα #7: Πουλάκι ξένο, ξενιτεμένο


"Natural History of the Nests and Eggs of British Birds"


 Ιστορικά δεδομένα, γένεση καταστάσεων μετακίνησης, συγχώνευση πληθυσμών, μεταναστευτικά μοτίβα, μεταναστεύσεις μεγάλων αποστάσεων, θαλασσοπούλια και αρπακτικά, νυκτερινή μετανάστευση, υψομετρική μετανάστευση, εισβολές και μεταναστευτικές εκρήξεις, φυσιολογία μηχανισμού μετανάστευσης, προσανατολισμός και πλοήγηση, απώλεια προσανατολισμού, φυσιολογικές προσαρμογές, κίνδυνοι, κακές καιρικές συνθήκες, απώλειες στους σταθμούς ανάπαυλας, δηλητηριάσεις, αποπροσανατολισμός από φώτα, προσκρούσεις σε δομές και οχήματα. 

Τα περιεχόμενα ενός βιβλίου για τη ζωή των πουλιών περιγράφουν ιδανικά την επικαιρότητα. Όλα τα πουλιά, αποδημητικά και μη, έχουν ανάγκη να φτιάξουν φωλιές.

Εξώφυλλα για τη ζωή, τις συνήθειες και τις φωλιές των πουλιών:


Francis Emerson Judd, "The Owls, Eve, and Other Poems" (1888)





Mabel Osgood Wright, "Birdcraft": Α field book of two hundred song, game, and water birds (1897)






Charles C. Abbott, " The Birds About Us" (1895)



George H. Holden, "Canaries and cage birds"

Σάββατο 6 Φεβρουαρίου 2016

Η ομολογία της Κατερίνας




[...] Τη ρωτούν πολλές φορές, λέει όχι, καθόταν στο πάνω μέρος και είδε την πέτρα να έρχεται από κάτω· αυτό δεν το πρόσεξε κανείς. 
Στο βραδινό τραπέζι η μάνα πιάνει την ιστορία απ΄την αρχή και διηγείται στον καλεσμένο τους πως κάποιος έριξε μια πέτρα και χτύπησε στο κεφάλι το παιδί και το αίμα έτρεχε κι ο δράστης δεν ομολογεί. 
Η Κατερίνα αφήνει το κουτάλι μεσ' στα κλάματα· όλα συμβαίνουνε μπροστά της κι αυτή μένει άπραγη...
Τώρα της ζητούν όλοι να ομολογήσει· μα είναι σίγουρη, καθόλου δεν πήρε στο χέρι της την πέτρα.
Αργότερα μαζεύονται έξω απ΄το σπίτι συγγενείς και γείτονες να μάθουν πώς πάει το παιδί· ανάμεσα στους άλλους κι η Μαρία που μερικά βράδια παίρνει την Κατερίνα και την κοιμίζει σπίτι της. 
Το σιδερένιο κρεβάτι με τα κατάλευκα σεντόνια που στρώνει η Μαρία το πρωί τραγουδώντας: "Mαρεγέ, Μαρεγέ... Μαρεγέ μου κανακάρη, ποια γυναίκα θα σε πάρει..."· η δροσερή ευωδιά τους, το πλαγιαστό φως του ηλίου στο δωμάτιο... πόσο αχ! πόσο τα αγαπάει η Μαρία. 
Τώρα τη φωνάζει απ΄το παράθυρο. 
Η Κατερίνα σκαρφαλώνει, κάθεται στο φαρδύ περβάζι, γέρνει προς τα έξω· και η Μαρία χαμογελαστά: 
"Σ' εμένα θα το πεις, εσύ έριξες την πέτρα, ε;"
"Όχι, όχι δεν την πέταξα εγώ".
"Εμείς που πάμε μαζί στο σπίτι της Χώρας... εσύ έριξες την πέτρα!"
Πόσο οικεία είναι τα γελαστά μάτια της Μαρίας, να της κάνει όποιο χατίρι θέλει. 
"Που παίρνουμε στραγάλια στο χωνάκι, θα μου το πεις εμένα ε; ε; ε;"
Και τότε: 
"Ναι!" η Κατερίνα. Ναι όπως φιλί, αγκαλιά στην αγκαλιά.
Μα η Μαρία στρέφει απότομα κατά τους άλλους κι αναγγέλλει:
"Σ' εμένα τ' ομολόγησε η Κατερίνα, εκείνη πέταξε την πέτρα!"
Ομολογία όπως λαγός, που επιδεικνύουν από μακριά οι κυνηγοί.

Τα χρόνια ακουμπούν πάνω στα χρόνια κι η Κατερίνα δεν μίλησε ποτέ για κείνη τη στιγμή που ένιωσε στο σώμα της μέσα γυαλί να σπάζει και να θρυμματίζεται. 

Από το διήγημα της Αγνής Στρουμπούλη "Ομολογία" (1984)

***

Αγνή Στρουμπούλη, Η μύγα, Απόπειρα, Αθήνα 2004
Φωτογραφία: Robert Denachy. 
Άλλο ένα κλασικό φωτογραφημένο από τον Robert Denachy εδώ.

Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου 2016

Το πορτρέτο ενός καλλιτέχνη: Judith Clay

Alice 's first snow

Στον μαγικό κόσμο της Judith Clay όλα είναι πιθανό να συμβούν.

Αυτά τα παράξενα κορίτσια, με τα μεγάλα μάτια και τα τετράγωνα πρόσωπα, βγαίνουν έξω τις νύχτες και παίζουν κυνηγητό με το φεγγάρι. Το πιάνουν στα χέρια τους, το βαστούν σαν καθρέφτη και ο ήλιος τις κρυφοκοιτάζει και ζηλεύει...
Φορούν πεταλούδες στα μάτια, τις δένουν σε μια κλωστή και περπατούν μαζί τους... Αγκαλιάζουν τα ψάρια και τα κρατούν κάτω από τις ομπρέλες τους, για να τα προφυλάξουν από το νερό όταν βρέχει... 
Φυσούν τους κλέφτες, γεμίζουν με τα απαλά τους πούπουλα τη νύχτα και μιλούν με τα πουλιά...
Διαβάζουν και ο κόσμος γύρω τους ζωντανεύει...
Πετούν ψηλά με τα φθινοπωρινά φύλλα...
Όλα τα καταφέρνουν. Τα φουστάνια τους φουσκώνουν σαν αερόστατα και τα μακριά μαλλιά τους ανεμίζουν... 
Οι τουλίπες λυγίζουν στο πέταγμά τους και το χορτάρι χαϊδεύει τα μικροσκοπικά τους ποδαράκια...
 
Happy birthday, Pippi
Πότε  ξεκίνησες να ζωγραφίζεις, πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με την εικονογράφηση;

Πάντα με  γοήτευαν οι εικόνες στα παραμύθια. Ξεκίνησα να ζωγραφίζω από τα οκτώ μου χρόνια. Μετά το σχολείο σπούδασα τρία χρόνια ζωγραφική σε πηλό. Αποφάσισα να ασχοληθώ με την εικονογράφηση  πολύ αργότερα, αν και δεν θεωρώ τον εαυτό μου εικονογράφο με την κλασική έννοια. Οι εικόνες μου είναι ανεξάρτητα έργα, δεν προορίζονται για να εικονογραφήσουν ένα βιβλίο ή ένα περιοδικό.


Υπάρχει ένα κείμενο, βιβλίο, παραμύθι, τραγούδι που θα ήθελες να εικονογραφήσεις και δεν το έχεις κάνει ακόμη;

Ναι, υπάρχει ένα βιβλίο με μύθους και θρύλους από την περιοχή που κατάγομαι, μια μικρή πόλη της Βόρειας Βαυαρίας. Λέγεται "Θρύλοι του Sonneberger και των γύρω περιοχών". Κάποιες ιστορίες αφηγούνται πώς πήρε  το όνομά της η πόλη μας και το κάστρο της, άλλες έχουν φαντάσματα, μάγισσες, χαμένους θησαυρούς. Θα ήθελα να εικονογραφήσω κάποιες απ' αυτές τις ιστορίες

Hide and Seek
Με τι είδους εικονογραφήσεις έχεις ασχοληθεί; Θα ήθελες να μοιραστείς κάποια ξεχωριστή εμπειρία σου στην εικονογράφηση ενός βιβλίου;

Μέχρι στιγμής  έχω εικονογραφήσει και δημοσιεύσει ένα βιβλίο μόνο, μια ιστορία που έγραψα εγώ, "Το δέντρο της Θέας". Το μοναδικό σ' αυτή την ιστορία είναι ότι εξελίσσεται πάνω στο φύλλο ενός δέντρου. Στις καθημερινές μου βόλτες με τον σκύλο μας, περνούσα πάντα από μια συστάδα λεύκες κι ερωτεύτηκα το σχήμα των φύλλων τους. Όλη η ιστορία εξελίσσεται γύρω από ένα τέτοιο φύλλο. 
Τι υλικά χρησιμοποιείς συνήθως;

Αναμιγνύω διάφορα υλικά. Χρησιμοποιώ μελάνια, μαρκαδόρους, κηρομπογιές, ξυλομπογιές και υλικά για κολάζ. Μου αρέσει πολύ η υφή της ακουαρέλας, κι έτσι τα περισσότερα σχέδια και κολάζ  μου έχουν φτιαχτεί πάνω σε χοντρή ακουαρέλα.


After hours at the Christmas market
Ποια ώρα της μέρας προτιμάς να δουλεύεις; Ζωγραφίζεις πάντα στο σπίτι;

Είμαι πρωινός τύπος και προτιμώ να δουλεύω νωρίς. Αλλά όταν με απορροφά ένα έργο δεν με νοιάζει τι ώρα είναι. Όλη η δουλειά μου γίνεται στο σπίτι, μιας και το στούντιό μου είναι στη δεύτερη κρεβατοκάμαρά μας. Παρ όλα αυτά, πάντα παίρνω δουλειά μαζί μου όταν ταξιδεύουμε. Επομένως, έχω δουλέψει κάποιες φορές και σε δωμάτια ξενοδοχείων.

Τι υπάρχει αυτή τη στιγμή πάνω στο γραφείο σου;
Τα πάντα. Το γραφείο μου είναι πάντα γεμάτο στιλό, μολύβια, κηρομπογιές, χαρτιά, ψαλίδια, πινέλα, χάρακες, μικρά παιχνίδια, καρτ ποστάλ , μελανοδοχεία...

Ετοιμάζεις  κάτι αυτόν τον καιρό;

Αυτή τη στιγμή ετοιμάζω το τρίτο μέρος από ένα τρίπτυχο κολάζ για τον χειμώνα. Είναι τρία διαφορετικά κολάζ που στο τέλος θα ενωθούν σε ένα. 

Last days of summer
Η εικονογράφηση είναι για σένα επάγγελμα ή χόμπι; Στη χώρα σου υπάρχει δυνατότητα βιοπορισμού από την εικονογράφηση;

Σαφέστατα είναι επάγγελμα για μένα και το παίρνω πολύ σοβαρά. Αν και δεν θεωρώ τον εαυτό μου εικονογράφο, αλλά περισσότερο ελεύθερο καλλιτέχνη που ασχολείται και με εικονογραφήσεις. Έχω εικονογραφήσει μόνο ένα βιβλίο. Οι ζωγραφιές μου "εικονογραφούν"  τις ιστορίες που υπάρχουν στο κεφάλι μου ή κάποιο παραμύθι που με ενέπνευσε, αλλά συνήθως δεν γίνονται για να εκδοθούν. Πωλούνται ως πρωτότυπα ή αντίγραφα και εκτίθενται σε διάφορες εκθέσεις. Αυτή την περίοδο μένουμε στις ΗΠΑ. Δεν ζω από την εικονογράφηση, αλλά άλλοι ζουν και φαίνεται να τα καταφέρνουν. Δεν ξέρω πόσο εύκολο είναι. Δεν είναι εύκολο για έναν ανεξάρτητο καλλιτέχνη όπως είμαι εγώ.

Από ποιους εικονογράφους (κλασικούς ή σύγχρονους) έχεις εμπνευστεί;

Είναι τόσοι πολλοί... Η Susanne Janssen, η Anne Herbauts, η Sara Fanelli, ο Carll Cneut, ο Wolf Erlbruch, ο Edward Gorey, η Elodie Nouhen, η Momo Takano, ο Olaf Hajek… Αλλά επίσης με εμπνέουν και  ζωγράφοι, όπως ο Paul Klee και ο Henri Rousseau.  

Roller Coaster
Η εικόνα διαμορφώνει τη φαντασία. Όταν ζωγραφίζεις, σκέφτεσαι ότι οι εικόνες θα ζωντανέψουν στη φαντασία των παιδιών;

Αυτό ελπίζω για τις ζωγραφιές μου. Είναι κι αυτός ένας λόγος που μου αρέσει να προσθέτω πολλές λεπτομέρειες: να ταξιδεύω τον θεατή σε διαφορετικές κατευθύνσεις της φαντασίας.
Τι σχέση έχει ένας εικονογράφος με την παιδικότητα; Πόσο καθορίζουν τη δουλειά του οι παιδικές του αναμνήσεις;

Οι παιδικές μου αναμνήσεις καθορίζουν τη δουλειά μου. Παίρνω παιχνίδια, τόπους, ρούχα, παραμύθια, εμπειρίες κτλ της παιδικής μου ηλικίας και τα χρησιμοποιώ στα σχέδιά μου. Θεωρώ τις παιδικές μου αναμνήσεις την πιο σημαντική πηγή έμπνευσης για μένα.

Πάντοτε σκεφτόμουν ότι η εικονογράφηση είναι για  τη ζωγραφική ό,τι  η στιχουργική για την ποίηση. Πολλές φορές οι στίχοι θεωρούνται ποιήματα. Η εικονογράφηση τι σχέση έχει με τη ζωγραφική τέχνη;

Twilight hour
Για μένα οι εικονογραφήσεις είναι ζωγραφιές ή σκίτσα ή κολάζ που λένε ιστορίες.

Στις εικόνες σου τα κορίτσια έχουν πάντοτε πολύ μεγάλα μάτια, σχεδόν τετράγωνα πρόσωπα, μικροσκοπικά ποδαράκια. Ο σωματότυπός τους θυμίζει περισσότερο κολάζ. Πώς κατέληξες σ' αυτή την επιλογή;

Για πολλά χρόνια επεξεργαζόμουν και άλλαζα τους χαρακτήρες (ναι, συνήθως κορίτσια) στις εικόνες μου. Κατέληξα στα μεγάλα μάτια γιατί -για μένα- συνδέουν τον χαρακτήρα στο χαρτί με τον θεατή, καλούν τον θεατή στην εικόνα. Τα μικροσκοπικά ποδαράκια είναι σημαντικά γιατί διευκολύνουν τους χαρακτήρες μου να "χορέψουν" ή να "πετάξουν" από την πραγματικότητα στη χώρα των παραμυθιών. Δεν μπορείς να το κάνεις αυτό με μεγάλα πόδια!

*** 

Μια πρώτη γνωριμία με την Judith Clay εδώ

Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου 2016

The portrait of an artist: Judith Clay


Alice's first snow


In the magical world of Judith Clay anything is likely to happen ...

These strange girls with big eyes and square faces, go out at night and chase the moon...
 They catch it with their hands, hold it like a mirror and the sun is peeking and feels jealous...
They wear butterflies in their eyes, they tie them on a string and walk with them... 
They embrace fish and keep them under their umbrellas to protect them from water when it rains .... 
 They blow dandelions, they fill the night with their soft feathers and talk with the birds...
  When they read, the world around them comes alive ... 
They fly high with autumn leaves ... 
They can do everything
Their dresses inflate like balloons and their long hair is waving. Tulips bend when they fly and grass is caressing their tiny feet ...


After hours at the Christmas market
When did you begin to paint, what made you decide to do illustration?

I have always been fascinated by the pictures in story books, and started to draw when I was about 8 years old.  After high school, I completed the three- year training to become a ceramic painter.  I didn’t start to do “illustrations” until much later, although I don’t consider myself an illustrator in the traditional sense.  I create my pictures as originals, not to be printed and published in a book or magazine.

Is there a text, a book, a fairy tale, a song you would like to illustrate but haven’t yet?

I have a book of old local stories and legends from the area where I’m from, a small town in Northern Bavaria. It is called "Legends of the Sonneberger Low Country and its neighbors". Some of the stories explain where the name of a town or castle comes from, some have ghosts, witches, or mysterious treasures in them.  I would like to illustrate some of those stories.   

Happy birthday, Pippi
What kind of illustrations do you do? Would you like to share a unique experience you had when illustrating a book?

So far, I have only illustrated and published one book, a story that I also wrote, "Thea’s Tree"[1].  What was unique about the story of this book is that it developed out of the leaf of a tree.  On my daily walks with our dog, I always passed a row of poplar trees and fell in love with the shape of their leaves.  The whole story developed around that leaf.   

What materials do you usually use?

I’m a mixed media artist.  I use inks, ink pens, pastel sticks, colored pencils, and collage elements.  I love the texture of watercolor paper, so most of my drawings and collages are done on heavy watercolor paper.

Hide and seek
Is there time of day you prefer to work? Do you always paint at home?

I am a morning person and prefer to work early in the day, but when I’m very involved in a drawing, I don’t care what time it is.  All my work is done at home since my studio is in the second bedroom of our house.  Although, I always take my artwork with me when we travel.  So sometimes my work is done in hotel rooms. 

What is on your desk at this moment?

Everything.  My desk is always covered with pens, pencils, pastel sticks, paper, scissors, brushes, rulers, little toys, postcards, ink bottles…

Are you currently working on something?

At the moment, I am working on the third part of a three-piece winter collage series.  They are three separate collages that—in the end—will fit together to make one collage. 

Last days of summer
Is illustration a profession for your or a hobby? Is it possible to make a living through illustration in your country?

It is definitely a profession for me that I take very seriously, although I don’t consider myself an illustrator, more a self-employed artist who does illustrations.  I have only done one picture book.  My pictures “illustrate” the stories that are in my head or a fairy tale that inspired me, but are not usually done to be published. I sell them as originals or prints and take part in exhibits with them. At that moment we are living at the United States. I don't work as an illustrator, but others do and it looks like they can make a living as illustrators. I don't know how easy it is. It is not easy as an independent artist, which I could call myself.

Which illustrators -classical or contemporary- have inspired you?

There are so many…  Susanne Janssen, Anne Herbauts, Sara Fanelli, CarllCneut, Wolf Erlbruch, Edward Gorey, ElodieNouhen, Momo Takano, Olaf Hajek… But I also take inspiration from traditional artists like Paul Klee or Henri Rousseau. 

Roller Coaster Ride
Image forms imagination. When you paint do you think that the images will come alive in the imagination of children?

That is the hope that I have for my pictures.  That is part of the reason why I like to add a lot of details:  to take the viewer away in different directions of the imagination.

What is an illustrator’s relationship with childhood? How much do your childhood memories define your work?

My childhood memories are what defines my work.  I use toys, games, places, clothes, fairy tales, experiences, etc. from my childhood and use them in my drawings.  I consider my childhood memories my most important source of inspiration.


Twilight hour
I have always thought that illustration is for painting what lyrics are for poetry. Sometimes the lyrics are considered to be poetry. What is the relationship of illustration to the art of painting?

To me, illustrations are paintings or drawings or collages that tell stories.
In your illustrations girls always have very big eyes, almost square faces and tiny feet. Their body type almost looks like a collage. What lead you to this choice?

For many years I developed and changed the characters (yes, mostly girls) in my pictures.  The big eyes developed because—for me—they connect the character on the paper to the viewer, they draw the viewer into the picture.  The tiny feet are important because they make it easier for my characters to “fly away” or “dance away” from reality into fairytale land.  You can’t do that with big feet!

 ***

[1]     Thea' s Tree was chosen for the White Ravens of the International Youth Library in 2012.
[2] Judith Clay is an award-winning German artist and writer. Her work has been widely exhibited in Europe.