Τα τελευταία χρόνια, στις γιορτές και τα καλοκαίρια φροντίζω να περνώ όσο περισσότερο χρόνο μπορώ ως "θεία" μιας υπέροχης μικρής. Eίναι τριών χρονών. Παίζουμε, βολτάρουμε, συζητάμε όσα έχει στο μυαλό της και διαβάζουμε. Τα βιβλία που απευθύνονται σε παιδιά αυτής της ηλικίας είναι πάμπολλα, ενώ όσοι έχουν επαφή με παιδάκια έχουν σίγουρα παρατηρήσει πόσο μεγάλη αδυναμία εκδηλώνουν στις εύκολες κατασκευές και τα αυτοκόλλητα.
Κολλώντας ρούχα και φάτσες μαθαίνουν τα χρώματα, τα σχήματα, τις εποχές. Ολόκληρες πολιτείες φτιάχνουν συμπληρώνοντας στο χαρτί τα κομμάτια που λείπουν: κόκκινο για την πυροσβεστική, άσπρο για το νοσοκομείο, πράσινο στο πάρκο της γειτονιάς και πάει λέγοντας.
Αυτού του είδους τα βιβλία παρουσιάζουν πολύ μεγάλη ποικιλία σε χρώματα και σχέδια και αναρωτιέμαι αν αυτό απελευθερώνει ή εγκλωβίζει τελικά την παιδική φαντασία. Όσο ασχολείται κανείς με την εικονογράφηση και το παιδικό βιβλίο, τόσο συνειδητοποιεί πως αυτό που αιχμαλωτίζει το βλέμμα των παιδιών είναι η απλότητα. Έμεινα έκπληκτη όταν συνειδητοποίησα πόσο σκλαβώθηκε η μικρούλα μου όταν, για να μάθουμε τα χρώματα, της δώρισα το πρώτο βιβλίο της Miffy.
H Miffy, δημιούργημα του Ολλανδού Dick Bruna, ήταν αρχικά ένα άφυλο λαγουδάκι που έχει ξεπεράσει πια τα εξήντα του χρόνια. Ο Bruna το σχεδίασε στα μέσα της δεκαετίας του '50, την ώρα που έλεγε μια ιστορία στον γιο του, για ένα λαγουδάκι που συνάντησαν στον δρόμο. Το σχέδιο είναι σχεδόν παιδικό: απλές γραμμές, δυο τελίτσες για μάτια κι ένας σταυρός για στόμα. Αυτή η απλότητα βασάνισε αφάνταστα τον Ολλανδό εικονογράφο, που ένιωθε αγχωμένος κάθε φορά που ξεκινούσε ένα σχέδιο της Miffy. Με αυτές τις δυο τελίτσες και το τόσο απλό στοματάκι η -αργότερα θηλυκιά- Miffy έπρεπε να μπορεί να εκφράσει τη χαρά ή τον ενθουσιασμό της, να φανεί ευτυχής ή στεναχωρημένη.
Η ζωή της είναι απλή: ντύνεται, ζωγραφίζει, μαγειρεύει, μαζεύει μήλα, λεμόνια και πορτοκάλια, κάνει αταξίες, πηγαίνει διακοπές, παίζει στο χιόνι. Το πρώτο δυσάρεστο πράγμα που της συνέβη ήταν ο θάνατος της γιαγιάς της. Τότε προστέθηκε στο σχέδιο ένα δάκρυ. Ήταν μια σημαντική απόφαση στην καριέρα του Bruna να μιλήσει στα παιδιά για τον θάνατο.
Το σχέδιο της Miffy σταδιακά εξελίχθηκε: ένα κορδελάκι στα μαλλιά, ένα πολύχρωμο φουστάνι. Αργότερα γνωρίσαμε τους γονείς και τους φίλους της. Μα καθόλη τη διάρκεια της ζωής της παρέμεινε απλή, λευκή, ένα σχέδιο που αφήνει άπλετο χώρο στην παιδική φαντασία να οργιάσει και αποτελεί ατράνταχτη απόδειξη ότι δυο γραμμές είναι αρκετές για να αποκτήσει συναίσθημα το χαρτί.
Ένα βιβλιαράκι 15 εκατοστών, με 12 σελίδες όλες κι όλες, μπορεί να κρατήσει χαρούμενο ένα τρίχρονο παιδάκι για αρκετά εικοσιτετράωρα. Δεν είναι τυχαίο που η Miffy έγινε σύμβολο, γνώρισε επιτυχία σε όλο τον κόσμο, γέμισε με τις περιπέτειές της πάνω από 100 τίτλους βιβλίων, μεταφράστηκε σε δεκάδες γλώσσες, τυπώθηκε σε εκατομμύρια αντίτυπα και έκανε τον δημιουργό της πάμπλουτο. Ο Bruna, πάντοτε μετριοπαθής, ήταν χαρούμενος για τη Miffy, αλλά ποτέ δεν τη θεώρησε το σημαντικότερο έργο του. Ήταν όμως αυτό που τον βοήθησε να συνεχίσει την καριέρα του και να αφιερωθεί στη ζωγραφική. Δεν ήθελε μετά τον θάνατό του να αναλάβει άλλος τα σχέδια και τις περιπέτειες της μικρής του ηρωίδας. Η λαγουδίτσα ήταν ένα κομμάτι του εαυτού του. Είναι το κομμάτι του που παραμένει ζωντανό στις καρδιές παιδιών από όλο τον κόσμο.
Η Miffy γνώρισε πολλές απομιμήσεις, γνωστότερη από τις οποίες είναι η Γιαπωνέζα Kitty. Ένα σχέδιο χωρίς έκφραση, που τυπώνεται σε πολλά διαφορετικά καταναλωτικά είδη: από σχολικά μέχρι παζλ, τσάντες, κραγιόν. Ο Bruna θεωρούσε την Kitty ένα σχέδιο που ενισχύει στα παιδιά το καταναλωτικό πνεύμα και απευθύνεται σε μοδάτα κορίτσια και λάτρεις του κιτς. Δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για μια τέτοια προώθηση του προϊόντος που δημιούργησε. Του άρεσε να κάνει ποδήλατο στη γενέτειρά του, την Ουτρέχτη, να βλέπει τους αντικατοπτρισμούς του ουρανού στα κανάλια και να φαντάζεται πλάι του τη Miffy, απλή και καλοσυνάτη.
***
...η φήμη τις Miffy πάντοτε θα τα επισκιάζει, και δικαίως. Έτσι, νομίζω πως η καταλληλότερη φωτογραφία για να κλείσει το αφιέρωμα σ΄αυτόν τον σπουδαίο σχεδιαστή είναι αυτή που κρατά στην αγκαλιά του το πλασματάκι στο οποίο η καριέρα του οφείλει τα πάντα.
