Πέμπτη 9 Φεβρουαρίου 2017

The portrait of an artist: Saara Katariina Söderlund


"You can miss nature without even knowing it".
Saara lives a peaceful life in the countryside of Finland. She spends her time drawing, wandering the forests, the fields, the seashore. When she is not busy illustrating, she likes to birdwatch.
 
Tell us a bit about your life. When did you begin to paint, what made you decide to do illustration?

I was born in southern Finland where I've lived all my life. I have always loved drawing, took art classes as a child and also used to go to my grandmother's house every morning before school and paint pictures of her cats. Despite this I had no idea that I would be pursuing illustration as a career, I actually went to an art school to study graphic design. I kind of forgot about painting for years and worked as a freelance graphic designer mostly in book publishing field. At some point I just wanted to try and do something creative on my own, so I started painting again and haven't stopped since. 

What kind of illustrations do you do? Would you like to share with us a unique experience you had when illustrating a book? 

I do all kinds of illustrations – I'm still in quite early stages of my career and don't have a specific field of illustration I'm only concentrating on. My work consists of editorial, commercial and private commissions, and selling my own projects as prints and originals. I'd say the most unique and memorable experiences are when I'm illustrating something I know nothing about. It's exciting, intimidating and rewarding to research a completely unknown subject and figure out how to best convert it to a visual form.

Is there a text, a book, a fairy tale, a song you would like to illustrate but haven't yet? 

I've been dreaming of illustrating my childhood favorite book, Vattumato (Raspberry worm) by finnish author Zacharias Topelius. It had beautiful and mesmerizing illustrations by Maija Karma. The story means a lot to me and I'd love to take my spin on it. I've also been wanting to do a series of paintings about finnish or nordic bird mythologies.

What materials do you usually use?

I use gouache paint. Sometimes I like to mix it up and use pencil or colored pencils with it.

Is there a time of the day you prefer to work? Do you always paint at home?

I love mornings and that's when I feel most productive and creative, so I try to get to work as early as possible. I always try to wrap things up when there's still some hours left in the day, so I'd have time for walking outside, cooking and relaxing in the evening. I always paint at home in my little office, with my two dogs as my office buddies.


What is on your desk at this moment?

Essential things like brushes, jars and tubes of paint, colored pencils, a sketchbook, an old botanical book and of course, a cup of coffee.



Are you currently working on something?

I'm currently working on a series of patterns. One of my goals this year is to better and expand my webshop.


Is illustration a profession for you or a hobby? Is it possible to make a living through illustration in your country?

Illustration is a profession for me, but I do graphic design projects too. It is possible to make a living through illustration in Finland, but I guess like anywhere, it takes time and a lot of hard work.


Which illustrators (classical or contemporary) have inspired you?

I adore the work of Aleksander Lindeberg, Tove Jansson, Rudolf Koivu, Edward Gorey, Mary Blair, Charley Harper, Alice and Martin Provensen and too many more to mention.


Images form imagination. When you paint do you think that images will come alive in the imagination of children?

I don't think I consciously really focus on this as I'm painting, but of course I hope that the viewer, children and adults too, will find the magic I try to put into my paintings. Children have such a strong imagination that I think it comes quite naturally to them to step inside the world of a painting.


What is an illustrator's relationship with childhood? How much do your childhood memories define your work?

I think my childhood memories have affected me so much visually that it undeniably shows in my work. I've always, particularly as a child, been easily overwhelmed by beautiful books, landscapes, paintings and objects. I remember being obsessed with Ilon Wikland's illustrations in Ronia the Robber's Daughter by Astrid Lindgren. The way the forest was portrayed in her images still takes my breath away to this day.


You very often draw pictures of every day life (girls looking for mushrooms, having a walk in the woods, wearing their socks). Are you inspired by your routine? How could you define happiness?  

Routine definitely inspires my work, there's something comforting about painting everyday life. A lot of my work is inspired by quite ordinary moments that seem insignificant but are unintentionally comical or sad or important. For me happiness is in the small things and those ordinary moments in life, cliché as it might sound. Picking mushrooms, camping with friends, playing with my dogs, watching birds or painting.


What do you find inspiring in the countryside?

I used to live in a mid-sized town before moving to the countryside with my husband a few years ago. It was bizarre because I felt like I had been missing the nature and the quiet without even knowing it! My favorite thing is to wander the forests, fields and the seashore. The landscapes are just so beautiful and there's so much to see and explore, that's what I find most inspiring. Also, the stars are very bright and visible in the countryside.


In your blog you introduce yourself as an illustrator, but also a “bird lady”. What is it that you find interesting in bird watching? Is it true that birds are the most colorful little animals?

Birds truly are the most colorful little animals! I find birds endlessly interesting – there's such a variety of colors, patterns, shapes, sounds. It's a thrill to see a bird you've never seen before, or spot one of your favorites. You can watch birds from your own window or bird watching can take you places you've never been to before. There's also something beautiful and wistful about birds migrating. Most of them leave Finland for warmer climates for the winter. But they always come back.

*** 

For any information concerning Saara's work have a look here.


Τρίτη 7 Φεβρουαρίου 2017

Κάθε πρωί

Κάθε πρωί...

Πασχίζω να φύγω από τη νύχτα



Τινάζω απ' το φουστάνι μου τ' αστέρια



 Κρύβω καλά ό,τι πεταλουδίζει



  Διαλέγω ποια μάσκα να φορέσω


Και τρέχω μακριά απ' τους λύκους.


***

Κείμενο: Ελένη Πούλου
Εικονογράφηση: Joanna Concejo 



 

Δευτέρα 6 Φεβρουαρίου 2017

Εξώφυλλα #18: Βίντατζ, νόστιμα, λαχταριστά



Η μαγειρική αποτελεί άλλοτε καθημερινότητα και άλλοτε ευχάριστη διαφυγή. Μπορεί να αποβεί πολύ χαλαρωτική ενασχόληση, αλλά η επιτυχία της προϋποθέτει η/ο καλλιτέχνης να επιστρατεύσει τουλάχιστον καλή διάθεση και φαντασία, ώστε το γευστικό και εικαστικό αποτέλεσμα να μπορεί να πάρει τα εύσημα ενός έργου τέχνης. Τα υλικά παίζουν το ρόλο των χρωμάτων στην παλέτα του ζωγράφου και το πιάτο γίνεται ένας πίνακας που, πριν από τον ουρανίσκο, οφείλει να ευχαριστεί τα όμματα. 

Ας μην ξεχνάμε ότι από την επιτυχία της μαγειρικής εξαρτιόταν και η επιτυχία του γάμου (θυμηθείτε τι είχαμε πει τότε και τότε). Η σύζυγος, που φυσικά ουδέποτε εργαζόταν, όφειλε να περιμένει τον αντρούλη της περιποιημένη και μοσχομυριστή, και με ένα λαχταριστό φαγάκι να σιγοψήνεται στον φούρνο. Να, κάπως έτσι: 


Βέβαια, υπήρχαν βιβλία μαγειρικής, πολύ παράτολμα για την εποχή τους, που παρουσίαζαν τον σύζυγο να βοηθά στην κουζίνα, καθαρίζοντας ας πούμε τα κρεμμυδάκια ή πλένοντας τα σαλατικά, αλλά αυτό αποτελούσε εξαίρεση. Μια τέτοια τυχερή σύζυγος ήταν η Έλσα η αγελαδίτσα, (που εδώ βλέπετε ο καλός της σύζυγος καθαρίζει τις πατάτες ως μαινόμενος ταύρος), γνωστή στις νεαρές Αμερικανίδες που έκαναν τα πρώτα τους βήματα στον χώρο της κουζίνας, αλλά και του έγγαμου βίου: 


Συνηθέστερα, πάντως, η σύζυγος ήταν καλή νοικοκυρά, σαν αυτές που ακόμη προβάλλουν λογιών λογιών διαφημίσεις. Λυγερή κι αδυνατούλα, αεικίνητη στο μαγειρικό της βασίλειο, υποδεχόταν τον άντρα του σπιτιού με ένα ελαφρύ απεριτίφ και έτοιμη την ρομπ ντε σαμπρ του. Να, όπως η κοπελίτσα με την αλογοουρά και το γοβάκι: 


Πάντως και αυτό για τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 συνιστούσε μια πρόοδο. Σε παλαιότερα αμερικανικά βιβλία μαγειρικής, το εξώφυλλο ήταν αντιπροσωπευτικό μιας διαφορετικής νοοτροπίας και εποχής. Η μαγειρική ήταν αρμοδιότητα του υπηρετικού προσωπικού και σε πολλά βιβλία μαγειρικής η μαγείρισσα ήταν χοντρούλα και έγχρωμη:


Η μαγειρική τέχνη, λοιπόν, αποτελεί το ένα πόδι στο οποίο στηρίζεται ο ευτυχής έγγαμος βίος. Το άλλο είναι η ζαχαροπλαστική. Ένα επιδόρπιο στο τέλος του οικογενειακού γεύματος ή της ημέρας, αν μη τι άλλο, γλυκαίνει τη συζυγική ζωή: 




Η αείμνηστη Κέλλυ Σακάκου, που πρόσφατα έφυγε από τη ζωή, έδινε κάποτε, μέσω μιας τηλεοπτικής εκπομπής, συμβουλές σαβουάρ βιβρ σε νεαρές συζύγους. Μία από αυτές ήταν να μην αφήνουν ποτέ τους συζύγους τους να τις βλέπουν με την ποδιά (την οποία προσωπικά θεωρώ πολύ όμορφο συμπλήρωμα στο σπιτικό ρούχ0) εκτός κι αν φορούν μόνο την ποδιά! 


Κάθε τι που αγαπάμε παίρνει τη μορφή μιας τέχνης. Και η μαγειρική αποτελεί τέχνη, όπως και η ίδια η ζωή μας. Ευτυχώς, καμιά τους δεν υπακούει πια στους κανόνες που άλλοτε τις καθόριζαν. 


*** 


Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου 2017

Πίσω από το παιχνίδι


Μήπως έχει να κάνει με τον ρατσισμό; Μήπως δεν είναι τίποτα άλλο παρά απλός καθαρός ρατσισμός; Μήπως, αν είσαι μαύρος μετανάστης, αποκλείεσαι συστηματικά -και συστημικά- από το κυρίαρχο ρεύμα ζωής στην Αμερική;  
 
Ο Μπένετ Ομάλου είναι μαύρος. Γεννήθηκε στη Νιγηρία και ονειρευόταν να γίνει πιλότος. Γρήγορα κατάλαβε πως σ' αυτό τον κόσμο έχει μια αποστολή, και αυτή είναι "να φροντίζει ώστε να μην πεθαίνουν οι άνθρωποι". Σπούδασε ιατρική και έφυγε από την πατρίδα του, για να  ξεφύγει από τη μικροπρέπεια, τη διαφθορά, τη ροπή των ανθρώπων προς την κακία και την κατάθλιψη, από την οποία υπέφερε ως φοιτητής.

Ήρθα στις ΗΠΑ. Στη χώρα της τελειότητας και της αριστείας. Στη χώρα όπου η ανθρωπότητα είναι στα καλύτερά της. Στη χώρα όπου ρέει το μέλι και το γάλα. Πίστευα πως, αφ' ής στιγμής θα έφτανα στις Ηνωμένες Πολιτείες, η αρρώστια της ψυχής μου θα γιατρευόταν. 

Τελικά, έγινε ιατροδικαστής. Είναι κάπως ειρωνικό που ένας Αφρικανός παθολόγος που ήθελε να κάνει τα πάντα ώστε "να μην πεθαίνουν οι άνθρωποι" καταλήγει να βγάζει το ψωμί του κάνοντας νεκροψίες. Κι όμως, γι' αυτόν κάθε νεκρός έχει τη δική του ιστορία. Και, κυρίως, το δικό του δικαίωμα στην αξιοπρέπεια, στην ειλικρινή εξέταση του άψυχου κορμιού του.  

Τον γοήτευε ο θάνατος, ως κοινή ανθρώπινη μοίρα, γιατί σ' αυτόν είμαστε όλοι ίσοι. Ακουμπούσε το νυστέρι του σε ένα ανθρώπινο στέρνο και δεν γνώριζε αν θα έκοβε έναν διευθυντή τραπέζης ή έναν άστεγο, μια διευθύνουσα σύμβουλο ή μια πόρνη. Οι νεκροί αντιμετωπίζονται με σεβασμό ανεξάρτητα από εθνικότητες, φυλές, τάξεις και φύλα, και αυτό τον ανακούφιζε.  

Ο Μπένετ δούλευε πλάι στον διάσημο ιατροδικαστή Σίριλ Γουέκτ, και είχε μελετήσει ιδιαίτερα τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Ώσπου έφτασε στα χέρια του ο εγκέφαλος του Μάικ Γκουέμπστερ, του πιο χαρισματικού σέντερ στην ιστορία του αμερικανικού ποδοσφαίρου. Ο Μπένετ δεν γνωρίζε τίποτα από ποδόσφαιρο. Δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί το ποδόσφαιρο αρέσει τόσο πολύ στους Αμερικανούς. Καταλαβαίνει, όμως, ότι έχει στο χειρουργικό του τραπέζι ένα θύμα του αθλήματος. Ο Γουέμπστερ έπαιζε χρόνια σε ένα άθλημα όπου οι παίκτες φορούν βαρύ προστατευτικό εξοπλισμό και κράνος, που σημαίνει πως είναι επικίνδυνο. Για την πόλη του Πίτσμπεργκ, όμως, το φούτμπολ ήταν ζήτημα αξιοπρέπειας.

Το φούτμπολ τούς είχε σώσει τις μαύρες ημέρες της δεκαετίας του 1970, όταν η άλλοτε ισχυρή πόλη του χάλυβα καταποντίζονταν από δωδέκατη μεγαλύτερη πόλη του έθνους σε εικοστή τέταρτη. Όλοι έφευγαν. Όλα εκείνα τα γκρίζα πρωινά, με την πόλη να πνίγεται κάτω από βαριά συννεφιά, χωρίς ήλιο, χωρίς δουλειές, χωρίς χαλυβουργία. 

Πώς ένας άνθρωπος-είδωλο κατάντησε τρελός και επαίτης στα πενήντα του; Ο "άιρον Μάικ" είχε σαραβαλιαστεί σωματικά και ψυχικά. Τα πόδια του είχαν γίνει κομμάτια, τα δάχτυλά του ήταν στραβά και σκεβρωμένα, το μυαλό του δεν λειτουργούσε, ξεχνούσε τα πάντα, και όταν άρχισε να χάνει τα δόντια του, τα κολλούσε μόνος του με αυτοσχέδια κόλλα. 

Ο νεαρός ιατροδικαστής γρήγορα υπέθεσε ότι το κράνος δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να προστατεύσει έναν αθλητή από τις 5.000 συγκρούσεις που έχει κατά μέσο  όρο στο βιογραφικό του προτού αποσυρθεί. Το κράνος προστατεύει το κρανίο από το εξωτερικό χτύπημα, αλλά δεν μπορεί να συγκρατήσει τον εγκέφαλο από τα χτυπήματα στα τοιχώματα του κρανίου, που είναι πολύ πιο επικίνδυνα. Απ' έξω, δεν φαίνεται τίποτα. Μέσα, ο εγκέφαλος είναι ένας πολτός. 

Μετά από τέσσερις ανεξάρτητες ιατρικές γνωματεύσεις επιβεβαιώθηκε η διάγνωση: ενδοκρανιακή βλάβη ως αποτέλεσμα επανειλημμένων εγκεφαλικών διασείσεων. Γι' αυτό όσο ζούσε, ο Γουέμπστερ είχε αφιερωθεί στη δίκη εναντίον της NFL, μιας βιομηχανίας εκατομμυρίων που τον είχε σακατέψει σωματικά και νοητικά και στο τέλος τον πέταξε σαν σάπιο κρέας. 

Καταστροφικά αρνητική διαφήμιση για το αγαπημένο παιχνίδι της Αμερικής. Φούτμπολ: καλή, καθαρή και αγνή διασκέδαση. Οικογενειακή αναψυχή που άρχιζε από τα πρωταθλήματα παίδων σε κάθε πόλη, χωριό και προάστιο της Αμερικής. Όνειρα εφήβων, τζάκετ με ονόματα παικτών στην πλάτη, τσιρλίντερ να χοροπηδάνε. Δεν ήταν ένα απλό πρωτάθλημα, αλλά μια ολόκληρη βιομηχανία θεάματος. Μεγαλύτερη από κάθε άλλου σπορ. Μακράν η μεγαλύτερη. Μεγαλύτερη από την τηλεοπτική. Μεγαλύτερη από το Χόλιγουντ. Μια καθαρά αμερικανική ιστορία επιτυχίας ύψους 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων τον χρόνο. 

Ακολούθησαν πολλές άλλες νεκροψίες, ώσπου ο Μπένετ Ομάλου ανακάλυψε την "Χρόνια Τραυματική Εγκεφαλοπάθεια", ασθένεια από την οποία έπασχαν δεκάδες παίκτες του φούτμπολ. Η ανακάλυψη της ασθένειας οδήγησε τον ιατροδικαστή σε μια ανακάλυψη πολύ σκληρότερη, που αφορούσε το αληθινό πρόσωπο της Αμερικής. Η χώρα αυτή, που ως τότε τη θεωρούσε χριστιανική και τίμια, είχε αμέτρητους μηχανισμούς στη διάθεσή της για να φιμώσει έναν καλοπροαίρετο επιστήμονα που θα αποκάλυπτε το βρόμικο πρόσωπο της αθλητικής ομοσπονδίας και που, πέρα από όλα τα άλλα, ήταν ουρανοκατέβατος, και μάλιστα Νιγηριανός. Το πρόβλημα δεν ήταν μόνο το μήνυμα, ήταν και ο αγγελιοφόρος. 

Γρήγορα ο Μπένετ έχασε τον έλεγχο των πληροφοριών της ίδιας του της έρευνας. Αρκετοί Αμερικανοί ιατροδικαστές τον πλησίασαν, κάποιοι οικειοποιήθηκαν τα συμπεράσματα των νεκροψιών του. Ένας ανεξάρτητος και αγνός επιστήμονας δεν μπορεί να συμμετάσχει σε μια τέτοια δίκη. Δεν τον χρηματοδοτούσε κανείς, δεν εκπροσωπούσε καμία κυβέρνηση, δεν τον στήριζε κανένας οργανισμός, ό,τι έκανε το έκανε μόνος του, και γρήγορα βρέθηκε στο περιθώριο. 

Όταν η Ομοσπονδία πρότεινε να τεθούν περιορισμοί στις επιθέσεις που έκαναν οι παίκτες με το κεφάλι -μάλλον για να γλιτώσει τα χειρότερα- οι αντιδράσεις των οπαδών ήταν πρωτοφανείς.

Δεν πάμε καλά. Καθόλου καλά. Η Ομοσπονδία διοικείται από αδερφάρες. Όπως το πάει η NFL, θα καταντήσει μια λίγκα κυριών με ολίγη από φούτμπολ. Αν τα παιδιά σας έχουν ταλέντο, στρέψτε τα προς το μπάσκετ, το μπέιζμπολ ή όποιο άλλο σπορ θα είναι ακόμα αντρικό μετά από κανα δυο χρόνια. Έκαναν το πρωτάθλημα σαν τα μούτρα τους. Σε λίγο θα φοράνε και μίνι φούστες οι παίκτες. 

Ο Μπένετ επιστρέφει στη Νιγηρία για να δει το νεκρό σώμα του πατέρα του και να τον ασπαστεί για τελευταία φορά. Η ζωή στην κοινότητα, οι αρχές και οι αξίες του συνόλου, η ομαδική ζωή των Αφρικανών τού φέρνουν στο νου τα λόγια του Γουέκτ: "Στην Αμερική υπάρχεις μόνο εσύ". Έχει κάνει το χρέος του, μένοντας πιστός στις αρχές της οικογένειάς του. Κανένα δημιουργικό χάρισμα δεν έχει αξία αν δεν το χρησιμοποιείς για να βοηθήσεις ανθρώπους που δεν μπορούν να βοηθήσουν τον εαυτό τους. Αυτό θα κάνει καιρό να το συνειδητοποιήσει η χριστιανική και τίμια Αμερική.   
                                                                                                                                                                  


Ο Μπένετ Ομάλου γεννήθηκε το 1968 στη Ννοκούα, ανάμεσα σε εφτά εκατομμμύρια πρόσφυγες Ίγκπο. Ένα μωρό εγκλωβισμένο στην αποκλεισμένη Μπιάφρα. Η οικογένειά του έζησε με μαρτυρικό τρόπο το μεγάλο εθνικιστικό κίνημα της δεκαετίας του '60 και υποστήριξε το αίτημα για αυτοδιάθεση που σάρωνε τότε τις χώρες της Δυτικής Αφρικής. Η Νιγηρία, μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες χώρες της Δυτικής Αφρικής, φιλοξενούσε στα εδάφη της διακριτές εθνότητες και αναρίθμητες πολιτιστικές και θρησκευτικές παραδόσεις. Η οικογένεια Ομάλου ανήκε στους χριστιανούς Ίγκμπο, που στα τέλη του '60 ανακήρυξαν την ανεξαρτησία τους από την υπόλοιπη χώρα και επιχείρησαν να σχηματίσουν δικό τους κράτος στον Νότο. Η Δημοκρατία της Μπιάφρας, όμως, υπήρξε εξαιρετικά βραχύβια. Ο νιγηριανός στρατός δεν σήκωνε αποσχίσεις και ο αιματηρός εμφύλιος πόλεμος με τους Ίγκμπο κράτησε δύο χρόνια. 

Η οικογένεια του Μπένετ έζησε κυνηγημένη. Μετακινούνταν από πόλη σε πόλη ενώ πλησίαζε ο νιγηριανός στρατός. Οι Ίγκμπο ήταν λιγότεροι αριθμητικά, διέθεταν ελάχιστα όπλα και λιμοκτονούσαν. Πέντε χιλιάδες άνθρωποι πέθαιναν κάθε ημέρα. Η Βρετανία είχε βλέψεις στα κοιτάσματα πετρελαίου της χώρας και βοήθησε, βέβαια, τον στρατό εναντίον των Ίγκμπο, στέλνοντας αεροπλάνα και όπλα. Η Μπιάφρα υπέστη καθαρή γενοκτονία, τεράστιες απώλειες σε άμαχο πληθυσμό. Χιλιάδες φωτογραφίες ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο. Το νεοσύστατο κράτος παραδόθηκε το 1970 και χάθηκαν τα πάντα. Αργότερα, οι τάφοι των Ίγκμπο σαρώθηκαν από τις μπουλντόζες του νιγηριανού στρατού, που προσπάθησε να σβήσει κάθε ίχνος του εμφυλίου πολέμου. 

Οι Ίγκμπο ήταν καθολικοί και υποστηρικτές του εκδυτικισμού της χώρας και το χάσμα που τους χώριζε με το μουσουλμανικό νιγηριανό στρατό ήταν αγεφύρωτο. Όπως και να'χει, οι φωτογραφίες των διαμελισμένων και κακοποιημένων πτωμάτων των Ίγκμπο που κείτονταν στους δρόμους της Μπιάφρας και η λιμοκτονία χιλιάδων αμάχων είναι μια φρικαλέα σελίδα της ιστορίας. Δύο εκατομμύρια Ίγκμπο έχασαν τη ζωή τους στον πόλεμο της Μπιάφρας. Περίπου το ένα δέκατο ήταν θύματα που σκοτώθηκαν από στρατιωτικά πυρά. Οι υπόλοιποι πέθαναν από την πείνα. 
                                                                                                                                                        

[1] Jeanne Marie Laskas, Πίσω από το παιχνίδι τφρ. Γωγώ Αρβανίτη), Εκδόσεις Ροπή, Θεσσαλονίκη 2016.
[2] Το "Πίσω από το παιχνίδι" είναι ένα μυθιστόρημα που δεν βασίζεται στο μύθο, αλλά στην αλήθεια. Η αφήγηση εμπλουτίζεται με εκτενή κείμενα προσωπικής ενδοσκόπησης που παραχώρησε ο Μπένετ Ομάλου στη συγγραφέα, αποσπάσματα συνεντεύξεών τους και μαρτυρίες συγγενών των αθλητών που έπασχαν από χρόνια τραυματική εγκεφαλοπάθεια.

***