Στην τέχνη της ζωγραφικής δεν υπάρχει μονοχρωμία. Ούτε διχρωμία υπάρχει. Και με ένα χρώμα μόνο, και χωρίς χρώμα τολμώ να πω, ένας καλλιτέχνης μπορεί να φιλοτεχνήσει το πιο πολύχρωμο έργο, το πιο πλούσιο σε συναισθήματα.
Στην εικονογράφηση ειδικά, εκείνοι που άφησαν ιστορία δεν ήταν οι καλλιτέχνες που προτίμησαν να τραβήξουν το βλέμμα του παιδιού από το βιβλίο με εκκεντρικότητες και παράτολμους χρωματικούς συνδυασμούς. Ήταν κυρίως εκείνοι που με τις εικόνες τους κατάφεραν να συνοδεύσουν, να συμπληρώσουν -σήμερα ακόμη και να ερμηνεύσουν- την ιστορία συντροφεύοντας ξεφυλλίσματα και παιδικές αναγνώσεις με τρόπο αθόρυβο.
Ο Junichi Nakahara, ενώ προτιμούσε τα έντονα χρώματα στα εξώφυλλα που σχεδίαζε για τα διάφορα γυναικεία περιοδικά της εποχής του, δεν έκανε το ίδιο στις εικονογραφήσεις των παραμυθιών. Συνήθως επέλεγε ένα χρώμα και πάνω σ' αυτό ζωγράφιζε την ασπρόμαυρη ιστορία με τρόπο που έκανε την εικόνα να μοιάζει περισσότερο με χαρακτικό.
Νομίζω πως η επιλογή του χρώματος που λειτουργούσε ως φόντο, πάνω στο οποίο υφαίνονταν τα πρόσωπα και η δράση τους, δεν ήταν τυχαία. Για παράδειγμα, αυτό το αχνό πορτοκαλί στην ιστορία της Τοσοδούλας, τόσο κοντά στο χρώμα της λάσπης, την κάνει ακόμη πιο γήινη: ένα κορίτσι που κινείται στη φύση, γνωρίζει ποντικούς, ασβούς, χελιδόνια και βατράχους και χαράσσει την δική της πορεία, μακριά από το παιδικό της κρεβατάκι (ένα καρυδότσουφλο).
Στη μικρή Σειρήνα, το χρώμα αλλάζει και μετατρέπεται στο πιο εκτυφλωτικό θαλασσί. Μια ιστορία πιο ενήλικη, μια εικονογράφηση πιο τολμηρή, μεταφέρει στον αναγνώστη κάτι από την αλμύρα και τον ατίθασο, απρόβλεπτο, ανεξήγητα θηλυκό χαρακτήρα της θάλασσας.
Η Σταχτοπούτα χαράσσεται πάνω σε ένα ύφασμα ροδαλό, σαν τα μάγουλα του ντροπαλού κοριτσιού που θα φορέσει το γυάλινο γοβάκι.
Δεν ξέρω κατά πόσο είναι εύστοχη μια τέτοια ερμηνεία, και πολύ πιθανό να μην απηχεί ούτε στο ελάχιστο τις πραγματικές προθέσεις του δημιουργού, αλλά μ' έναν τρόπο νομίζω πως μεταφέρει κάτι από την ατμόσφαιρα της κάθε ιστορίας, ενώ γεννά στον αναγνώστη την προσδοκία της λύσης, ακόμη κι αν δεν γνωρίζει την υπόθεση.
Δεν το είχα σκεφτεί ποτέ, αλλά μου φαίνεται πολύ λογικό η μητριά της Χιονάτης να πρασίνισε από το κακό της όταν ο καθρέφτης τής αποκάλυψε πως δεν είναι εκείνη η ομορφότερη του κόσμου.
Το συγκλονιστικότερο, όμως, είναι πως στις εικονογραφήσεις του Junichi Nakahara ακόμη κι ένα πρόσωπο χωρίς βλέμμα και χωρίς φωνή μπορεί να έχει έκφραση. Κρυμμένες πίσω από το υφάδι που δημιουργούν τα χρώματα στο χαρτί, οι φιγούρες των ηρωίδων χαίρονται, λυπούνται, εκπλήσσονται και νοσταλγούν, πρωταγωνιστώντας έτσι σ' ένα ιδιόμορφο θέατρο σκιών.
***
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου