Ο καρυοθραύστης της Dagmar Berková

Ο Καρυοθραύστης είναι ένα από τα πιο διάσημα παραμύθια του Χόφμαν και αυτές τις μέρες έχει την τιμητική του. Το έργο άρεσε πάρα πολύ στον Αλέξανδρο Δουμά, που το διασκεύασε και απ' αυτή τη διασκευή ο Τσαϊκόφσκι εμπνεύστηκε το λιμπρέτο για το μπαλέτο του. Θα ήταν πολύ ωραίο να μπορούσαμε να μεταφερθούμε στην παγωμένη Αγία Πετρούπολη τη γιορτινή μέρα της πρεμιέρας, μια Κυριακή πριν από τα Χριστούγεννα του 1892. 

Το παραμύθι έχει γνωρίσει πάμπολλες διασκευές και έχει κυκλοφορήσει σε εκατοντάδες μεταφράσεις, ενώ ο κανονικός τίτλος του είναι "Ο Καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικών". Μια από τις πιο καλαίσθητες εκδόσεις του είναι εκείνη της Τσέχας εικονογράφου Dagmar Berková, που επιχείρησε να εικονογραφήσει το έργο δύο φορές. Η πρώτη έκδοση κυκλοφόρησε το 1964 και από αυτήν επέλεξα τις εικόνες της ανάρτησης. Η επόμενη κυκλοφόρησε το 1971, είχε παρόμοια αισθητική, αλλά περισσότερο και εντονότερο χρώμα.

Η ιστορία λοιπόν έχει ως εξής. Σε μια μικρή γερμανική πόλη ζει ένα κορίτσι, η Κλάρα. Την παραμονή των Χριστουγέννων ο νονός της της φέρνει για δώρο έναν μικρό ξύλινο στρατιώτη που λειτουργεί και ως καρυοθραύστης. Εκείνη τη νύχτα το σπίτι της Κλάρας είναι γεμάτο καλεσμένους, όταν όμως φύγουν όλοι και το σαλόνι αδειάσει, η Κλάρα μπαίνει στο ήσυχο και άδειο δωμάτιο για να κοιμίσει τον καρυοθραύστη της. 

Το ρολόι του σαλονιού σημαίνει μεσάνυχτα, η Κλάρα έχει αποκοιμηθεί και ξαφνικά όλα γύρω της ζωντανεύουν. Το χριστουγεννιάτικο δέντρο μεγαλώνει, τα παιχνίδια αρχίζουν να κινούνται, ο καρυοθραύστης ξυπνά και όλοι μαζί ρίχνονται σε μια ανελέητη μάχη με τα ποντίκια που εισβάλλουν στο δωμάτιο. 

Μετά την αίσια έκβαση του αγώνα, ο καρυοθραύστης μετατρέπεται σε πανέμορφο πρίγκιπα και ξεκινούν με την Κλάρα ένα θαυμάσιο ταξίδι όπου γνωρίζουν τη βασίλισσα του Χιονιού και τη νεράιδα Ζαχαρένια. Μέχρι που ξημερώνει η μέρα των Χριστουγέννων, και η μικρή Κλάρα ξυπνά πλάι στην οικογένειά της, κρατώντας σφιχτά στην αγκαλιά της τον μικρό ξύλινο καρυοθραύστη που της χάρισε ο νονός της. 

Το λιμπρέτο στο μπαλέτο του Τσαϊκόφσκι χωρίζεται σε δύο πράξεις: μία για τη μάχη που διεξάγεται ανάμεσα στα ποντίκια και όλα τα παιχνίδια και αντικείμενα του σπιτιού και μια δεύτερη που αφιερώνεται στο μαγικό ταξίδι της Κλάρας και του πρίγκιπα στη χώρα των Ζαχαρωτών. Η ιστορία παίζεται κάθε Χριστούγεννα στις μουσικές σκηνές και μαγεύει μικρούς και μεγάλους που ονειρεύονται ζωντανά παιχνίδια, ζαχαρωτά ταξίδια και φανταστικές περιπέτειες. 

***