Δευτέρα 9 Μαΐου 2016

Το πορτρέτο ενός καλλιτέχνη: Yelena Bryksenkova

The fire bird

Γεννήθηκε στη Σοβιετική Ένωση, αλλά μεγάλωσε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Yelena Bryksenkova είναι μια νέα καλλιτέχνιδα που συνδυάζει στο έργο της τόσες πολλές διαφορετικές επιρροές: από τη ρωσική λαϊκή τέχνη και την ινδική μικροζωγραφική, μέχρι τα περσικά βασιλικά πορτρέτα του 19ου αιώνα. Νοσταλγική για το παρελθόν και αισιόδοξη για το μέλλον, έχει δημιουργήσει έναν πελώριο κόσμο μικροσκοπικών εικόνων.

Θα ήθελες να μας πεις λίγα πράγματα για τη ζωή σου; Πότε ξεκίνησες να ζωγραφίζεις, πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με την εικονογράφηση; 

Κατάγομαι από την Αγία Πετρούπολη, αλλά μετακόμισα στις Ηνωμένες Πολιτείες με τη μητέρα μου όταν ήμουν οχτώ χρονών. Μεγάλωσα στο Οχάιο. Σπούδασα εικονογράφηση στο Maryland Institute College of Art (MICA) και παρακολούθησα επίσης ένα εξάμηνο στην Ακαδημία Τεχνών, Αρχιτεκτονικής και Σχεδίου της Πράγας. Τώρα ζω στο Κονέκτικατ, αλλά το πιθανότερο είναι ότι θα μετακομίσω πολύ σύντομα. Παρακολουθούσα από μικρή μαθήματα ζωγραφικής και σχεδίου, αλλά το πήρα στα σοβαρά στο γυμνάσιο και αποφάσισα να σπουδάσω στο MICA. Όταν ήμουν φοιτήτρια ανακάλυψα την εικονογράφηση και μου ταίριαξε απόλυτα.

Με τι είδους εικονογραφήσεις έχεις ασχοληθεί; Θα ήθελες να μοιραστείς κάποια ξεχωριστή εμπειρία σου στην εικονογράφηση ενός βιβλίου;

Ασχολούμαι με κάθε είδους εικονογραφήσεις: βιβλία, περιοδικά, ευχετήριες κάρτες. Ακολουθώ ένα γενικό στιλ, αλλά κάθε φορά διαφοροποιούμαι ώστε να μπορώ να προσαρμόζομαι σε διαφορετικούς πελάτες (μόδα, παιδικές εικονογραφήσεις, ένα σοβαρό θέμα κλπ.). Πρώτη φορά που δούλεψα σ' ένα εξ ολοκλήρου εικονογραφημένο βιβλίο ήταν όταν εικονογράφησα τη Χριστουγεννιάτικη Ιστορία του Ντίκενς. Είναι μια βικτωριανή χειμωνιάτικη ιστορία, φωτισμένη αποκλειστικά με λάμπες πετρελαίου, κεριά και τζάκια, οπότε ήταν αληθινή πρόκληση για μένα να μάθω να ζωγραφίζω σκηνές με δραματικό φωτισμό, κάτι που δεν το έχω συνηθίσει. Επίσης, το έκανα μέσα στο καλοκαίρι. Έτσι, ζωγράφιζα το χιόνι έχοντας έναν μικρό περιστρεφόμενο ανεμιστήρα στο γραφείο μου, γιατί έκανε αφόρητη ζέστη.

Χριστουγεννιάτικη Ιστορία
Υπάρχει κάποιο κείμενο, βιβλίο, παραμύθι, τραγούδι που θα ήθελες να εικονογραφήσεις και δεν το έχεις κάνει ακόμη;

Θα ήθελα να εικονογραφήσω κάποια ρωσικά μυθιστορήματα, όπως την Άννα Καρένινα ή ίσως τον Ευγένιο Ονιέγκιν του Πούσκιν. Είναι ωραίες ιστορίες και είχα τόσο ζωντανές εικόνες στο μυαλό μου όταν τις διάβαζα. Έχουν υπέροχες εικόνες για να δουλέψει ένας εικονογράφος.

Τι υλικά χρησιμοποιείς συνήθως;

Χρησιμοποιώ μαρκαδόρους Μicron και νερομπογιές Acryla Gouache.

Ποια ώρα της μέρας προτιμάς να δουλεύεις; Ζωγραφίζεις πάντα στο σπίτι;

Παλιότερα ήμουν "κουκουβάγια", αλλά τώρα νιώθω πιο ήρεμη και πιο παραγωγική όταν αρχίζω τη δουλειά νωρίς το πρωί και τελειώνω αργά το απόγευμα. Με κάνει να νιώθω πιο πολύ στον στόχο μου, κι έπειτα μπορώ να ετοιμάσω το δείπνο και να χαλαρώσω το υπόλοιπο βράδυ. Ζωγραφίζω πάντα στο σπίτι, αλλά όταν πρέπει να κάνω έρευνα για ένα πρότζεκτ ή σχέδια μόνο με μολύβι, κάποιες φορές παίρνω τη δουλειά σ' ένα καφέ. Έτσι, για αλλαγή σκηνικού.

Τι υπάρχει αυτή τη στιγμή πάνω στο γραφείο σου;

Έχω έναν δίσκο με κούπες γεμάτες μαρκαδόρους, μολύβια και πινέλα, γόμες, και ένα θηριοτροφείο-μινιατούρα με κεραμικά ζωάκια. Επίσης, φυτά και λουλούδια σ' ένα βάζο.

Ετοιμάζεις κάτι αυτόν τον καιρό; 

Μόλις τελείωσα την εικονογράφηση ενός ketubah (εβραϊκό γαμήλιο σύμφωνο) που μου ανέθεσε ένα ζευγάρι. Ζωγράφισα όλη τη μπορντούρα γύρω από το έγγραφο που θα υπογράψουν στον γάμο τους το καλοκαίρι. Στη συνέχεια, θα σχεδιάσω ένα χαρτί περιτυλίγματος για έναν από τους πιο παλιούς μου πελάτες και σύντομα θα ξεκινήσω να σκιτσάρω.

Η εικονογράφηση είναι για σένα επάγγελμα ή χόμπι; Στις ΗΠΑ υπάρχει δυνατότητα βιοπορισμού από την εικονογράφηση; 

Η εικονογράφηση είναι το επάγγελμά μου. Αποτελεί για μένα πλήρη απασχόληση εδώ και τέσσερα χρόνια. Υπάρχει δυνατότητα βιοπορισμού από την εικονογράφηση στις ΗΠΑ και πολλοί το κάνουν. Εγώ δουλεύω συνδυαστικά: σε δουλειές που μου ανατίθενται, κάποιες φορές σχεδιάζω κοστούμια για δικούς μου πελάτες, και πουλώ αντίγραφα των έργων μου στο Etsy. 

Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων                                       Η Κοκκινοσκουφίτσα

Από ποιους εικονογράφους (κλασικούς ή σύγχρονους) έχεις εμπνευστεί; 

Οι αγαπημένοι μου είναι ο Leon Bakst και ο Ivan Bilibin, και πάντα θα αγαπώ τον Edward Gorey. Κάποιες από τις αγαπημένες μου σύγχρονες εικονογράφους είναι η Carson Ellis, η Laura Carlin και η Fanny Blanc. Μου αρέσουν επίσης πολλοί ζωγράφοι του 19ου αιώνα, όπως ο John Singer Sargent, ο Valentin Serov, ο Van Gogh και ο Matisse. Άλλη μια μεγάλη επιρροή είναι η ινδική μικροζωγραφική, όπως και τα περσικά βασιλικά προτρέτα του 19ου αιώνα. 

Η εικόνα διαμορφώνει τη φαντασία. Όταν ζωγραφίζεις, σκέφτεσαι ότι οι εικόνες θα ζωντανέψουν στη φαντασία των παιδιών

Αν ο εικονογράφος μπορεί να δημιουργήσει έναν γοητευτικό κόσμο, το παιδί δε θα δυσκολευτεί να κατοικήσει σ' αυτόν. Οι εικονογραφήσεις βιβλίων που θυμάμαι από τα παιδικά μου χρόνια ακόμη με στοιχειώνουν. Ακόμη συσχετίζω μ' εκείνες τις εικόνες πράγματα που βλέπω .

Ρωμαίος & Ιουλιέτα
Τι σχέση έχει ένας εικονογράφος με την παιδικότητα; Πόσο καθορίζουν τη δουλειά του οι παιδικές του αναμνήσεις; 

Όταν ήμουν παιδί, είχα πολλά όμορφα εικονογραφημένα βιβλία και μελετούσα το εξώφυλλο και τις εικόνες τους πολύ προσεκτικά, συγκρίνοντάς τες και με τις περιγραφές του κειμένου. Πάντα  το θυμάμαι αυτό τώρα που ζωγραφίζω. Αγαπημένα μου ήταν τα παραμύθια του Άντερσεν, εικονογραφημένα από Σοβιετικούς καλλιτέχνες, όπως ο Vladimir Konashevich. Εκείνες οι εικόνες είναι ακόμη καθαρές στο μυαλό μου όταν τις σκέφτομαι. 

Έχεις σχεδιάσει πολλά εξώφυλλα για κλασικά μυθιστορήματα (Ουίλιαμ Σαίξπηρ, Τσαλρς Ντίκενς, Βιρτζίνια Γουλφ). Το εξώφυλλο αποτελεί κι αυτό μέρος της ιστορίας; Έχει τη δύναμη να επιδράσει στον αναγνώστη; 

Τα βιβλία με όμορφα εξώφυλλα με γοητεύουν πολύ, και ένα εικονογραφημένο εξώφυλλο είναι μια πολύ δελεαστική πρόσκληση για διάβασμα. Πάντα μου άρεσαν τα εξώφυλλα που έχουν αναφορές στην υπόθεση του έργου, ώστε να μπορώ να κλείνω το βιβλίο και να κοντοστέκομαι πριν συνεχίσω το διάβασμα. Το πιο κατάλληλο παράδειγμα είναι οι πρωτότυπες αμερικανικές εκδόσεις του Χάρι Πότερ. Τα εξώφυλλα που σχεδίασε η Mary Grand Pre έχουν ένα σωρό αναφορές στην ιστορία, και τα λάτρεψα. 

The fire bird
Αν και τα πρόσωπα που ζωγραφίζεις είναι απλά και αφαιρετικά, τα ρούχα και τα χρώματά τους φέρνουν στο μυαλό κάτι από τη ρωσική λαϊκή τέχνη. Από την άλλη, το αστικό τοπίο (τα μεγάλα κτίρια, η βροχή στα παράθυρα) μάς θυμίζει το σοβιετικό παρελθόν. Πόσο σε έχει επηρεάσει η καταγωγή σου; 

Η καταγωγή μου με επηρεάζει με πολλούς συνειδητούς και υποσυνείδητους τρόπους. Είμαι ερωτευμένη με τη ρωσική λαϊκή τέχνη και την αναβίωσή της στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, ειδικά στο θέατρο, όταν καλλιτέχνες όπως ο Leon Bakst σχεδίασαν κοστούμια για τα ρωσικά μπαλέτα. Οτιδήποτε σχετίζεται με την Αργυρή Εποχή της Αγίας Πετρούπολης είναι ένας θησαυρός έμπνευσης. Αγαπώ τη μελαγχολία μιας περασμένης εποχής, και η Αγία Πετρούπολη είναι μια πόλη που ενσαρκώνει αυτό το συναίσθημα: γκρίζα και πληκτική, με πάλαι ποτέ όμορφα κτίρια, μισοθαμμένα στη σκόνη του χρόνου. Υπάρχει μια μαγεία σ' αυτόν τον συνδυασμό και φανερώνεται σχεδόν σε ό,τι κάνω. Είναι ένα συναίσθημα που δεν μπορώ εύκολα να το χωρέσω σε λέξεις, κι έτσι περνώ το χρόνο μου προσπαθώντας να το χωρέσω σε εικόνες.


Μονόκερος
Γεννήθηκες στη σοβιετική περίοδο. Θα μπορούσες να διακρίνεις κάποιες διαφορές ανάμεσα σε Σοβιετικούς, Ευρωπαίους και Αμερικανούς εικονογράφους

Είναι πολύ δύσκολο να τους συγκρίνει και να τους αντιπαραβάλει κανείς. Ενστικτωδώς θα έλεγα ότι οι Σοβιετικοί εικονογράφοι ήταν τεχνικά πολύ άρτιοι, αλλά ζούσαν σε μια "φούσκα". Αναζητούσαν έμπνευση στη λαϊκή τέχνη ή άλλες κλασικές πηγές, που τους οδήγησαν σε πολύ όμορφα έργα. Οι Ευρωπαίοι εικονογράφοι ήταν πιο πειραματιστές και παιχνιδιάρηδες, ενώ οι Αμερικανοί κάπως πιο τεχνικοί, επιδιώκοντας τον ρεαλισμό ίσως. Έχω στο νου μου εικονογραφήσεις για κλασικά μυθιστορήματα και διαφημίσεις.

Συχνά ζωγραφίζεις σκηνές της καθημερινής ζωής, όπως νέα κορίτσια να βγαίνουν ραντεβού, να χορεύουν, να κάνουν πάρτι. Πολλές φορές, όμως, είναι μόνα τους, νιώθουν θλίψη ή μοναξιά. Υπάρχει μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα σ' αυτές τις εικόνες, σκοτεινή αλλά ζεστή, γλυκιά αλλά μοναχική. Περισσότερο σε ελκύει η θαλπωρή του σπιτιού ή η σκοτεινιά; 

Με ελκύουν και τα δυο συναισθήματα. Ήμουν πάντοτε εσωστρεφής και η μοναξιά ποτέ δε με τρόμαζε, οπότε για μένα η εικόνα μια γυναίκας μόνης δεν είναι καθόλου λυπηρή. Ακόμη και όποτε έχω νιώσει μοναξιά - όταν ταξιδεύω μόνη μου για παράδειγμα - πάντοτε απολάμβανα αυτό το συναίσθημα γιατί υπάρχει μια μαγεία, μια ποιητικότητα σ' αυτό, που την εκτιμώ και τη βρίσκω και πολύ εμπνευστική. Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει κάπως. Είμαι ερωτευμένη και δεν ζω μόνη μου πια. Ακόμη περνώ πολύ χρόνο μόνη, αλλά τώρα μου αρέσει να ζωγραφίζω δυο ανθρώπους μαζί, σε μια ιδιαίτερη στιγμή τους. 

Γυμνό
 
Οι ζωγραφιές σου συνδυάζουν το μοντέρνο με το vintage. Υπάρχει κάτι παλιό που το νοσταλγείς και θα ήθελες να το εντάξεις στα έργα σου; 

Πάντα ζωγραφίζω ξύλινα πατώματα, γιατί μου θυμίζουν τα παλιά σοβιετικά διαμερίσματα. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο, σε πολλές παλιότερες ζωγραφιές μου τα δωμάτια έχουν παλιά καλοριφέρ. 

Συχνά δουλεύεις σε μικρή φόρμα, που υποθέτω απαιτεί ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια. Πώς μπορεί ένας χαρακτήρας να εκφραστεί σε τόσο μικρή φόρμα

Δεν θέλει και πολλά για να εκφραστεί ένας χαρακτήρας, νομίζω. Αρκεί μια απλή χειρονομία ή μια έκφραση στο πρόσωπο. Νιώθω ωραία όταν κρατάω την ανάσα μου πάνω από ένα μικροσκοπικό πρόσωπο και κάνω λίγες μικρές πινελιές μέχρι να το πετύχω. Νιώθω πως έχω περισσότερο αυτοέλεγχο. Όταν δουλεύω σε μεγαλύτερο πίνακα, χάνω την αίσθηση του όλου. 


***

Για οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με την Yelena Bryksenkova ρίξτε μια ματιά εδώ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου