Κλασικά εικονογραφημένα - Lisbeth Zwerger

Πάντα είχα μια αδυναμία στον "Μάγο του Οζ". Το σκιάχτρο, ο ξυλοκόπος, η Ντόροθι, τα κατακόκκινα λουστρίνια της... Ήταν μάλλον ένα από τα πρώτα βιβλία που διάβασα. Στο σπίτι υπήρχε σε πολλές διαφορετικές εκδοχές: εικονογραφημένο ή χωρίς εικονογράφηση. Όταν είδα την ταινία, την σκεφτόμουν για βδομάδες. Σαν να βλέπω μπροστά μου τον ανεμοστρόβιλο να ξεριζώνει το σπίτι.

Ώσπου έπεσε στα χέρια μου ένας "Μάγος του Οζ" διαφορετικός. Μεγάλη πια, είδα να κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία ο Μάγος σε μετάφραση του Ερρίκου Μπελιέ και εικονογράφηση της Λίζμπεθ Ζβέργκερ. Τα χρώματα στις εικόνες ήταν πιο θαμπά, η Ντόροθι μικροκαμωμένη και απαλλαγμένη από τις μακριές πλεξούδες της, το σκιάχτρο χοντρό. Τα πρόσωπα γενικά ψηλόλιγνα και γωνιώδη, σχεδόν μυτερά. Οι εικόνες στις σελίδες έμοιαζαν με φρέσκιες νερουλές ακουαρέλες.

Άρχισα να αναζητώ βιβλία εικονογραφημένα από την αυστριακή εικονογράφο. Τα περισσότερα είχαν κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Άμμος. Μεταξύ αυτών και μια συλλογή με παιδικά τραγούδια του Κρίστιαν Μόργκενστερν -"ποιητή των παιδιών", που γεννήθηκε στο Μόναχο το 1871- σε ευρηματική μετάφραση του Κωστάκη και της Μαριανίνας Κριεζή. Ένα τρελό βιβλίο γεμάτο αστακότες, παπαγαλοπούλες, χαμομηλέοντες, σαχλάδια, σαλίγκαρους να μιλούν με τον εαυτό τους και σκουλήκια να εξομολογούνται μυστικά, Ιαγουάριους και Ζεβρουάριους να διαδέχονται ο ένας τον άλλον σε ένα τόσο διαφορετικό ημερολόγιο. Ένα λεύκωμα ζωγραφικής και ποίησης που κάποιοι χαρακτηρίζουν παιδική. 

Η Ζβέργκερ είναι από τις πιο αναγνωρισμένες εικονογράφους. Δίκαια τιμήθηκε με το βραβείο Άντερσεν το 1990.  Έχει εικονογραφήσει παραμύθια λαϊκά, κλασικά, παραδοσιακά και σύγχρονα. Στο ύφος των εικόνων υπάρχει μια ποικιλία που πάντοτε ταιριάζει γάντι με το παραμύθι. Στα παραμύθια των αδερφών Γκριμ για παράδειγμα, ακόμα και σε αυτά του Άντερσεν, η τεχνοτροπία της είναι πιο κλασική. Θυμίζει κάπως τους εικονογράφους του 19ου αιώνα. 

Κάπως έτσι δεν είχαμε φανταστεί το καρυδότσουφλο της Τοσοδούλας; 

Την Κοκκινοσκουφίτσα και το λύκο; 

 Την κακιά μάγισσα να εξαπατά τον Χανς και την Γκρέτελ; 

Αλλού πάλι, όπως στην "Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων", τη "Χριστουγιεννιάτικη ιστορία", τη "Λίμνη των κύκνων" και πολλά άλλα παραμύθια η εικονογράφηση είναι πιο μοντέρνα. 

Σε όλες τις περιπτώσεις όμως το αποτέλεσμα είναι εξίσου συναρπαστικό. Το νερό χορεύει με την μπογιά στο χαρτί και δημιουργείται έτσι μια όμορφη αίσθηση κίνησης. Ο σεβασμός στην παράδοση, τα μοτίβα και τα σύμβολα των παραμυθιών δε φράζει, ούτε περιορίζει την πιο ξέφρενη φαντασίωση της εικονογράφου.

Σε κάποιες σπάνιες, πολύ σπάνιες, πάρα πολύ σπάνιες περιπτώσεις μια εικονογράφηση κάνει ακόμα και τη φαντασία μας να φαίνεται φτωχή.