Κυριακή 2 Ιουλίου 2017

Φόρος τιμής στον Ronald Searle - Μέρος 1ο: Σκίτσα αιχμαλωσίας


Από τότε που ξεκίνησα αυτό το ιστολόγιο και στα σχέδια των διαφόρων αναρτήσεων εντάχθηκαν και τα "Κλασικά Εικονογραφημένα", σκεφτόμουν ένα κείμενο, ένα αφιέρωμα, μια ανάρτηση, κάτι τέλος πάντων να γίνει για τον Ronald Searle, που μαζί με τον Ralph Steadman αποτελούν το αχτύπητο δίδυμο του βρετανικού χιούμορ στο σκίτσο.  

Δύσκολα είναι τέτοια εγχειρήματα γιατί δεν ξέρεις από πού να το πιάσεις το πράμα, τι να πρωτοαναφέρεις και ποιες από τις χιλιάδες εικόνες να διαλέξεις. Κι ύστερα, πού να εστιάσεις, ποια πλευρά του εικονογράφου να φωτίσεις περισσότερο και πώς να αντιμετωπιστεί ένας άνθρωπος τόσο σπουδαίος, που μπορεί να τον γνωρίζουν εδώ όλοι, μπορεί και κανείς. 

O Ronald Searle γεννήθηκε στο Κέμπριτζ, τον έγραψαν οι γονείς του στο σχολείο στα πέντε του, και λιγότερο από δέκα χρόνια αργότερα τα παράτησε. Στην εφηβεία του, ελεύθερος κι ωραίος, το μόνο που σκεφτόταν ήταν η ζωγραφική. Με κάποιον τρόπο παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή Καλών Τεχνών του Κέμπριτζ, για την οποία τελικά πήρε μια υποτροφία και φοίτησε κανονικά.  

Έγινε ευρύτερα γνωστός με την εικονογράφηση της σειράς του St. Trinian, (θα γίνει λόγος εκτενής σε επόμενο επεισόδιο), τα εξώφυλλά του σε λογιών λογιών βιβλία και περιοδικά, με κορυφαίο το  New Yorker, που το είχε πάρει εργολαβία κάμποσα χρονάκια και το κοσμούσε με τις στρουμπουλές γατούλες του. 


Κάτι που ίσως να μην είναι και τόσο γνωστό είναι πως σε ηλικία είκοσι ετών πολέμησε στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και αιχμαλωτίστηκε από τους Ιάπωνες. Ως αιχμάλωτος πολέμου, φιλοτέχνησε περίπου 300 σχέδια που μαρτυρούν τις άθλιες συνθήκες διαβίωσής του στις φυλακές, καθώς και τον τεράστιο αριθμό Βρετανών στρατιωτών που πέθαναν εκεί από χολέρα. Ένα από τα σχέδια αυτά φιλοξενείται σήμερα στο Μουσείο της Σιγκαπούρης, αλλά τα περισσότερα βρίσκονται στο Μουσείο Πολέμου του Λονδίνου.

                                                                                                        

Το 1986 κυκλοφόρησε μια συγκεντρωτική συλλεκτική έκδοση με τον τίτλο "To the Kwai and Back: War Drawings 1939-1945" και εκεί μπορεί να δει κανείς όλα τα σχετικά σχέδια του Searle και να αποκτήσει μια πολύ ολοκληρωμένη εικόνα για την εμπειρία της αιχλαμωσίας, τη φρίκη του πολέμου, τα αποτελέσματα της κράτησης στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και υπόσταση. 

Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι αυτά τα σχέδια αποτέλεσαν την αρχή μιας "καριέρας" στο χώρο της εικονογράφησης, του σκίτσου, της γελοιογραφίας, που αργότερα χάρισε ξεκαρδιστικά γέλια σε εκατομμύρια ανθρώπους. Ωστόσο, ο Searle σε κάθε του προσωπική εξομολόγηση δεν έπαυε να υπενθυμίζει ότι η φυλάκισή του υπήρξε εμπειρία που τον στιγμάτισε και θα την κουβαλά μέσα του όσο ζει, σε κάθε τι που κάνει. 

                                                                                                        


Μετά από τα σχέδια αυτά, η Βρετανία επεφύλασσε μια θερμή υποδοχή για τον Searle, που συνέχισε να σχεδιάζει με πολύ διαφορετικούς τρόπους. Η οξύνοια και η ειρωνεία με την οποία αντιμετώπισε τον καθωσπρεπισμό των Άγλλων, η αγάπη και ο σεβασμός του για τη γυναίκα, οι αμύθητες γατούλες του, τα σκίτσα των ζώων, τα θρυλικά εξώφυλλα για το περιοδικό New Yorker, όλα θα έχουν την τιμητική τους στα επόμενα επεισόδια αυτού του μικρού αφιερώματος στη ζωή και το έργο ενός σκιτσογράφου, που έκανε ακόμη και τον πιο δυσκοίλιο Βρετανό να γελάσει. 























Ίσως το χιούμορ του υπήρξε ο μοναδικός τρόπος να ξεπερνά, ή να αντιμετωπίζει, την εμπειρία της πολεμικής κτηνωδίας, που εγγράφηκε μέσα του σε τόσο τρυφερή ηλικία. 

***


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου