Δευτέρα 22 Μαΐου 2017

Τερπινοήσεις


Ιστορίες φαντασίας και ουτοπίας

Kevin Sloan
Χρόνος  

Στους κύκλους του χρόνου, κάποιες στιγμές δεν ήταν ίδιες με τις άλλες. Ήταν στιγμές συναντήσεων. Λίγο πριν από τις τρεις και τέταρτο, τις έξι και μισή, τις τέσσερις και είκοσι, λίγο πριν από τα μεσάνυχτα ή στην έναρξη του μεσημεριού, η αγωνία του παρατηρητή της ώρας μεγάλωνε. Ανυπομονούσε για εκείνο το λεπτό που μικρός και μεγάλος δείκτης θα συνέπιπταν. Ήταν μια συνεύρεση της κομψότητας του λεπτοδείκτη με το κύρος του δείκτη των ωρών. 

Η εκκωφαντική απουσία καντράν, δεικτών και τροχίσκων μετέτρεψε την αναλογική μορφή του χρόνου σε ψηφιακή και έδωσε στην πραγματικότητα τον φρενήρη ρυθμό της. Ο χρόνος κάποτε γύριζε. Τώρα περνά. Μεμονωμένοι αριθμοί αναδύονται για να βυθιστούν ξανά στο πουθενά μιας παντοτινής λήθης.

Το μέλλον είναι μια έρημος λευκή και παγωμένη. Το παρελθόν σβήνει και χάνεται. Είναι μια άβυσσος, λευκή κι αυτή, που ανοίγει και καταρρέει πίσω απ' τις φτέρνες μας σε κάθε βήμα που κάνουμε. Δεν ξέρω αν θα δουν κι άλλοι αυτό που βλέπω εγώ εκεί: Μια ατέρμονη μοναξιά. Εγκατάλειψη. Παντελή έλλειψη προστασίας. Αυτά τα ρολόγια έχουν έρθει για να μας δείξουν την ορφάνια μας. Το μεγάλο στρογγυλό τραπέζι που ένωνε τόσα πράγματα δεν υπάρχει πλέον. 

Το μέλλον


Catrin Welz-Stein
Μοναδική ελπίδα ανατροπής αποτελεί η "Γκρίζα Επανάσταση", σύλληψη του Άλμπερτ Λέντερ, οξυδερκούς και εύγλωττου νέου.

Η Γκρίζα Επανάσταση, η οποία σύμφωνα με τον εμπνευστή της θα είναι αναπόφευκτη, βασίζεται σε μια αυστηρή αρχή: η εξουσία και οι ένοπλες δυνάμεις θα πρέπει να παραδοθούν στους ηλικιωμένους. Όχι βέβαια για να επιλυθεί μια και καλή το πρόβλημα της λεγόμενης τρίτης ηλικίας -το οποίο, παρεμπιπτόντως θα έβρισκε τη λύση του-, αλλά κυρίως γιατί έτσι όλο το σφρίγος, το πάθος, η ενεργητικότητα της νεότητας και της ωριμότητας θα διοχετεύονταν στην έκσταση και τη χαρά της ζωής, στις απολαύσεις της σάρκας, στα τραγούδια και τα παιχνίδια του έρωτα και της ηδονής, χωρίς να ξοδεύονται ανώφελα. 

Η ηγεσία των ηλικιωμένων θα άλλαζε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο κρατικός μηχανισμός, και τα όργανα της τάξης αντί για επιτακτικές διαταγές δεν θα απηύθυναν παρά στοργικές νουθεσίες. Η ζωή θα αποκτούσε συλλογικότητα και ζεστασιά. Θα βλέπαμε γέρους στρατιώτες να ξεχνούν για ποιον τόπο και ποιους ηγέτες πολεμούν, να χάνονται στα χρυσίζοντα σπάρτα, μακριά από τα πεδία μαχών.

Το παρελθόν

Kevin Sloan
Τι είδους πατρίδα θα ήταν για μας οι αναμνήσεις; Το παρελθόν καλό είναι να μην το ξυπνούμε και πολύ. Μπορεί να γίνει παντελώς απρόβλεπτο. Ποτέ δεν ξέρεις με ποια μορφή θα επιστρέψει. Αν ζωντανέψει, μπορεί να μετατραπεί σε αδυσώπητο εχθρό του παρόντος, της μοναδικής διάστασης του χρόνου που ποτέ δεν μπορούμε να έχουμε. Θυμόμαστε τα παρελθόντα, φαντασιωνόμαστε τα μελλούμενα και ξεχνάμε πως εν τω μεταξύ ζούμε.

Όταν εισβάλει ανάμεσα σε δύο εραστές ένα μηχάνημα πιστής καταγραφής αναμνήσεων,  τα πάντα θα χαθούν. Το αγόρι τοποθετεί στο κεφάλι του ένα καύκαλο για να θυμηθεί τη θαλπωρή της σχέσης με τη γιαγιά του. Εν τω μεταξύ, παραμελεί ένα κορίτσι που ανοίγει μπροστά του σαν τριαντάφυλλο. Οι αναμνήσεις κακοφρομίζουν μέσα τους, η μνησικακία τούς αρρωσταίνει. 

Στις ιστορίες του Ουμπίδια λίγη σημασία έχει η ύπαρξή μας. Ο θάνατός μας δεν θα αλλάξει τίποτα στο είδος μας. Ο άνθρωπος θα συνεχίσει να εποικίζει τη γη, να λεηλατεί, να εξαπλώνεται και να εξαλείφει άλλα είδη.

Ctarin Welz-Stein
Αν τα όρια ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα είναι δυσδιάκριτα και αυτό που ονομάζουμε αλήθεια εμφανίζει πολλές διαφορετικές εκδοχές, τότε οι ιστορίες του Ουμπίδια είναι τόσο φανταστικές που σε σημεία τους μοιάζουν πραγματικές. Μπολιασμένες με στοιχεία της επιστημονικής φαντασίας και της λογοτεχνίας του φανταστικού, προβάλλουν στο μέλλον την υφιστάμενη επιστημονική γνώση με τρόπο που μάλλον τέρπει παρά ωφελεί. 

Διότι σε τι θα ωφελούσε ένας καθρέφτης που ακινητοποιεί τις εικόνες και διατηρεί τους αντικατοπτρισμούς τους για πάντα; Αν έσπαγε, αυτό που κανένας δεν πρέπει να δει θα πολλαπλασιαζόταν σε χιλιάδες κομμάτια. Σε τι θα ωφελούσε μια μουσική χωρίς ήχους; Μια εταιρεία κατασκευής αληθειών; Μια μηχανή επαναφοράς αναμνήσεων; Ένα κουμπί που δημιουργεί το τίποτα δεν θα το πατούσε κανείς.

Ο Ουμπίδια, όπως πολλοί συγγραφείς που "τερπινόησαν" παράλογα για να ερμηνεύσουν τα λογικά, αντιμετωπίζει άλλοτε με τρυφερότητα και άλλοτε με ειρωνεία την πραγματικότητα. Πότε απάνθρωπα κυνικές και πότε συγκινητικά φιλάνθρωπες, οι "τερπινοήσεις" του είναι μία κάποια λύσις στα αδιέξοδά της.

***

 
Αμπδόν Ουμπίδια, Τερπινοήσεις (επιμέλεια μετάφρασης: Νίκος Πρατσίνης), Ροές, Αθήνα 2015.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου