Σελίδες

Κυριακή 1 Οκτωβρίου 2017

Το πορτρέτο ενός καλλιτέχνη: Φωτεινή Τίκκου


Η Φωτεινή Τίκκου είναι Ελληνίδα εικονογράφος που τα τελευταία χρόνια ζει στην Κοπεγχάγη. Έχει συνεργαστεί με αρκετούς εκδοτικούς οίκους, ενώ τα έργα της δεν απευθύνονται αυστηρά στο παιδικό κοινό. Στις εικόνες της διακρίνει κανείς βαθιά κοινωνική συνείδηση και αγάπη για το καινούργιο. Κουβεντιάσαμε για τις νέες τεχνικές στην εικονογράφηση, το μέλλον του παιδικού βιβλίου, τη δύναμη που έχουν οι εικόνες να κάνουν το παιδί πιο ευαίσθητο απέναντι στα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου.


Πες μας λίγα λόγια για τη ζωή σου. Πότε ξεκίνησες να ζωγραφίζεις, πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με την εικονογράφηση; 
 
Ζωγραφίζω από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Ακόμα και σήμερα βρίσκω ζωγραφιές μου ξεχασμένες σε παλιά οικογενειακά άλμπουμ και βιβλία. Θυμάμαι όταν οι γονείς μου έλεγαν πως έπρεπε να αφήσω τη ζωγραφική λίγο στην άκρη και να μάθω να εξασκούμαι στα γράμματα, εγώ τους καθησύχαζα λέγοντάς τους πως θα τα μάθαινα όταν θα ξεκινούσα το σχολείο.
Η ενασχόλησή μου λοιπόν με τη ζωγραφική ήταν κάτι σαν μονόδρομος, με την έννοια ότι ήταν το μοναδικό αντικείμενο με το οποίο με ενδιέφερε να ασχοληθώ και ακαδημαϊκά. Οπότε όταν έφτασε η στιγμή να επιλέξω σε ποια σχολή ήθελα να μπω, επέλεξα αμέσως την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Πέρασα μετά από 3 προσπάθειες το 2001.
Όταν αποφοίτησα, αποφάσισα να ασχοληθώ με την εικονογράφηση παιδικών βιβλίων γιατί εκτός από το ότι μου άρεσε, νιώθω πως είναι ένας πιο συγκεκριμένος δρόμος για κάποιον που θέλει να μπορεί να ζει από αυτό που αγαπά. Έστειλα λοιπόν κάποια πρώτα δείγματα σε πολλούς εκδοτικούς οίκους στην Αθήνα και πήρα την πρώτη μου θετική απάντηση μετά από ένα μήνα από τα Ελληνικά Γράμματα. Ακολούθησαν σιγά σιγά κι άλλες συνεργασίες με πολλούς εκδοτικούς.

Θέλεις να μοιραστείς μαζί μας μια ξεχωριστή εμπειρία σου στην εικονογράφηση ενός βιβλίου;

Έχω αναφερθεί ξανά στη συνεργασία μου με τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο για το "Φεύγει-Έρχεται" του Μάνου και της Άννας Κοντολέων. Η συνεργασία αυτή ήταν σίγουρα μια από τις καλύτερες που είχα ποτέ, κι αυτό γιατί ήταν πολύ δημιουργική και ισότιμη. Ισότιμη με την έννοια ότι δουλέψαμε από κοινού, ώστε το κείμενο και η εικονογράφηση να δέσουν αρμονικά. Η εικονογράφηση προσαρμόστηκε στις ιδιαίτερες ανάγκες του συγκεκριμένου κειμένου, αλλά και το ίδιο το κείμενο προσαρμόστηκε για να δώσει χώρο στην εικονογράφηση όπου ήταν απαραίτητο. Ο συντονισμός της εκδότριας, Αλέξας Αποστολάκη, ήταν εξαιρετικής σημασίας μιας και το εγχείρημα ολοκληρώθηκε με όλους τους κύριους συντελεστές σε απόσταση. Με εμένα στη Κοπεγχάγη, τον Μάνο στην Αθήνα και την Άννα στην Κρήτη. Νομίζω πως μείναμε όλοι ευχαριστημένοι με το τελικό αποτέλεσμα. 

Τι υλικά χρησιμοποιείς συνήθως; 
 
Χρησιμοποιώ πολλά διαφορετικά υλικά και πειραματίζομαι συνέχεια με νέες τεχνικές. Μου φαίνεται πολύ ενδιαφέρον να εξερευνάς νέους εικαστικούς κόσμους και να ξεφεύγεις από αυτό που κάνεις συνήθως. Πιστεύω πως κάτι τέτοιο μπορεί να σε οδηγήσει σε υπέροχα, νέα μονοπάτια και ενδιαφέρουσες ανακαλύψεις.
Τελευταία ένα από τα αγαπημένα μου υλικά είναι η τέμπερα. Λατρεύω την καλυπτικότητά της και το ότι συνδυάζει τα χαρακτηριστικά της ακουαρέλλας και του ακρυλικού. Επίσης απολαμβάνω ιδιαίτερα τη δημιουργία κολλάζ, όπως και κάποιες ψηφιακές τεχνικές.

Ποια στιγμή της ημέρας προτιμάς να δουλεύεις; Ζωγραφίζεις πάντοτε στο σπίτι;

Ήμουνα πάντα βραδινός τύπος. Μου αρέσει πολύ να δουλεύω αργά το βράδυ, μέχρι και το ξημέρωμα πολλές φορές. Το να δουλεύω το βράδυ όταν οι υπόλοιποι κοιμούνται και τα τηλέφωνα δεν χτυπάνε μου προσφέρει εκπληκτική ηρεμία. Μέσα σε αυτού του είδους την απομόνωση νιώθω πιο συγκεντρωμένη και παραγωγική, μακριά από όλα αυτά που μπορούν να μου διασπάσουν την προσοχή κατά τη διάρκεια της ημέρας.


Ετοιμάζεις κάτι αυτόν τον καιρό;

Αυτόν τον καιρό προετοιμάζονται πολλά διαφορετικά κι ενδιαφέροντα πρότζεκτ. Προβλέπεται μια πολλή γεμάτη χρονιά. Το μεγαλύτερο εγχείρημά μου αυτήν την περίοδο είναι το στήσιμο του ηλεκτρονικού μου μαγαζιού όπου κάποιος θα μπορεί να αγοράσει αυθεντικά έργα και αντίγραφα, καθώς και άλλες χειροποίητες δημιουργίες μου. Όλο αυτό είναι κάτι που απαιτεί πολύ χρόνο και πολλή οργάνωση κι ελπίζω να είναι έτοιμο τον Οκτώβρη.
Κατά τα άλλα, υπάρχουν αρκετές νέες συνεργασίες για τη νέα χρονιά τόσο για παιδικά βιβλία όσο και για άλλου τύπου πρότζεκτ, κυρίως για εξωτερικό, αλλά και για Ελλάδα.

Υπάρχει ένα κείμενο, βιβλίο, παραμύθι, που θα ήθελες να εικονογραφήσεις και δεν το έχεις κάνει ακόμη;

Δεν έχω κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μου. Είμαι πάντα ανοιχτή σε ενδιαφέρουσες ιδέες. Μου αρέσει πολύ να δουλεύω με κείμενα που σφύζουν από φαντασία και που δημιουργήθηκαν αυθόρμητα, χωρίς συγκεκριμένο στόχο. Προτιμώ κείμενα μοντέρνα, χωρίς πολλές ωραιοποιήσεις και διδακτισμό.

Στη χώρα μας υπάρχει δυνατότητα βιοπορισμού από την εικονογράφηση; 

Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια με την κρίση τα δεδομένα στον εκδοτικό χώρο έχουν αλλάξει. Κανένας εικονογράφος δεν παίρνει πια τα χρήματα που έπαιρνε πριν από 15 χρόνια. Η αγορά έχει προσαρμοστεί αναγκαστικά στις νέες συνθήκες, όπως κι εμείς. Οι προτάσεις είναι λιγότερες και οι δουλειές πιο επιλεκτικές. Πιστεύω πως να ζήσει ένας εικονογράφος αποκλειστικά από την εικονογράφηση είναι αρκετά δύσκολο. Και ειδικά για κάποιον που θέλει να αναλαμβάνει μόνο δουλειές που τον εκφράζουν.
Εγώ τα τελευταία χρόνια βρίσκομαι στην Κοπεγχάγη, για προσωπικούς βέβαια λόγους και όχι βιοποριστικούς, αλλά αυτό μου δίνει την ευκαιρία να δουλεύω περισσότερο με το εξωτερικό και λιγότερο με την Ελλάδα. Η παγκόσμια αγορά φαίνεται πολύ πιο υγιής και, παρόλο που ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος, νιώθω πως υπάρχει χώρος για να στήσει κάποιος μια καριέρα από την οποία θα μπορέσει να ζήσει.

Από ποιους εικονογράφους (κλασικούς ή σύγχρονους) έχεις εμπνευστεί; Υπάρχει κάποια τάση ή κίνημα στην τέχνη που σε έχει επηρεάσει περισσότερο;

Προτιμώ τους σύγχρονους εικονογράφους που δουλεύουν με διαφορετικές τεχνικές. Υπάρχει μια πληθώρα εκπληκτικών εικονογράφων των οποίων τη δουλειά θαυμάζω. Κάποιοι από αυτούς είναι η Beatrice Alemagna, η Betania Zacarias, η Chiara Carrer, η Rebeca Luciani, η Yael Frankel, η Yasmin Yael, η Rebeca Dautremer. Από Έλληνες εικονογράφους μου αρέσει πολύ η δουλειά της Μυρτώς Δελληβοριά, της Ίριδας Σαμαρτζή και της Ντανιέλας Σταματιάδη.

Η εικόνα διαμορφώνει τη φαντασία. Όταν ζωγραφίζεις, σκέφτεσαι ότι οι εικόνες θα ζωντανέψουν στη φαντασία των παιδιών;

Συνήθως όταν ζωγραφίζω δεν έχω στο μυαλό μου τον τελικό θεατή των εικόνων μου. Φυσικά κάποιες στιγμές μπορεί να σκεφτώ αν αυτό που κάνω θα κέντριζε το ενδιαφέρον των παιδιών ή όχι, αλλά δεν χρησιμοποιώ αυτό σαν γνώμονα. Νιώθω πως κάτι τέτοιο θα με δέσμευε και θα με περιόριζε εικαστικά, απομακρύνοντάς με ίσως από τις αρχικές μου προθέσεις. Προτιμώ η δημιουργική διαδικασία να παραμένει αυθόρμητη και αβίαστη, χωρίς πολλή σκέψη.

Τι σχέση έχει ένας εικονογράφος με την παιδικότητα; Πόσο καθορίζουν τη δουλειά του οι παιδικές του αναμνήσεις;

Κάποιοι λένε πως ο δημιουργικός ενήλικας είναι το παιδί που επέζησε. Που επέζησε από την ισοπεδωτική δύναμη της ενηλικίωσης. Που μπόρεσε να διατηρήσει κάποιου είδους ρομαντισμού και μια παιδική αφέλεια, κάτι που σίγουρα είναι απαραίτητο για ένα εικονογράφο παιδικών βιβλίων. Ο εικονογράφος για να δημιουργήσει εικόνες για παιδιά χρειάζεται να μπορεί να έρθει σε επαφή με το παιδί που ζει ακόμα μέσα του, για να μπορέσει να απλοποιήσει την πραγματικότητα και να την αλλοιώσει αν θέλει, όπως θα έκανε ένα παιδί. Οι παιδικές αναμνήσεις είναι σίγουρα κάτι το οποίο μπορεί να συνδέσει κάποιον με την παιδικότητα που χάθηκε στην πορεία.

Έχεις ασχοληθεί αρκετά με την εικονογράφηση και τα εξώφυλλα παιδικών βιβλίων. Η εικόνα ασκεί σίγουρα μιας μορφής διαπαιδαγώγηση. Μπορεί μέσα από το έργο ενός εικονογράφου να καλλιεργηθεί στο παιδί η ευαισθησία απέναντι στα σύγχρονα προβλήματα του κόσμου;

Είναι γεγονός πως η εικόνα είχε παντα μεγάλη δύναμη. Πόσο μάλλον στην εποχή μας που κατακλυζόμαστε από αυτήν. Συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά τα παιδιά, κυρίως στις μικρότερες ηλικίες, η εικόνα μπορεί να αποτελέσει ένα πανίσχυρο εργαλείο σε σχέση με την ευαισθητοποίησή τους απέναντι στα σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα. Μέσα από την εικόνα μπορεί ο εικονογράφος να κεντρίσει το ενδιαφέρον των παιδιών, να τους προσφέρει ερεθίσματα ή να τα κάνει να αναλογιστούν κάτι. Οπότε με αυτήν την έννοια, τα εικονογραφημένα βιβλία μπορούν σίγουρα να συμβάλουν στην διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού. Αν το κείμενο και η εικονογράφηση δέσουν όμορφα και δημιουργικά μπορούν να αποτελέσουν παρακαταθήκη για τη δημιουργία ευασιθητοποιημένων παιδιών και ενσυνείδητων ενηλίκων.

Στο σύγχρονο ψηφιακό κόσμο ποια είναι η θέση του παιδικού βιβλίου; Πώς βλέπεις το μέλλον του;

Είναι αλήθεια πως η σημερινή εποχή είναι πολύ διαφορετική από εκείνη προηγούμενων δεκαετιών. Το παιδί έχει πλέον πολλές διαφορετικές επιλογές ψυχαγωγίας. Οι ψηφιακές εφαρμογές έχουν εισβάλει και στον χώρο του παιδικού βιβλίου. Τα βιβλία μπορούν πλέον να διαβαστούν στο τάμπλετ ή να γίνουν διαδραστικές εφαρμογές ή παιχνίδια. Δεν θεωρώ πως αυτό είναι κάτι κακό. Δεν χρειάζεται να το πολεμάμε. Απλά να το κρατήσουμε σε μια ισορροπία σε σχέση και με τις άλλες δραστηριότητες του παιδιού.
Νιώθω πως το βιβλίο είναι κάτι διαχρονικό που δύσκολα θα εκλείψει. Αν μάθουμε τα παιδιά μας να αγαπούν το καλό βιβλίο, είμαι σίγουρη πως εκείνα θα ανταποκριθούν και θα συνεχίσουν να ενδιαφέρονται για αυτό παράλληλα και με όλες τις άλλες ψηφιακές εφαρμογές. Αυτό που ίσως θα πρέπει να γίνει είναι να εκσυγχρονιστούν τα βιβλία, τόσο στην αισθητική τους όσο και στο κείμενο, απαντώντας στις ανάγκες κι επιθυμίες του σημερινού παιδιού που μεγαλώνει πλέον μέσα στον κόσμο της ψηφιακής τεχνολογίας.

Παρατηρείς τα τελευταία χρόνια πως η εικονογράφηση του παιδικού βιβλίου στρέφεται προς νέες κατευθύνσεις (συνδυασμός ζωγραφικής και κολάζ, στροφή προς το ναΐφ, νέα υλικά κ.λπ);

Ναι, όντως. Και κυρίως στο εξωτερικό συναντάμε αρκετά βιβλία που φαίνονται σχεδόν αντισυμβατικά με την εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας για το κλασικό εικονογραφημένο παιδικό βιβλίο. Κι αυτό είναι κάτι που με χαροποιεί ιδιαίτερα. Προσωπικά, προτιμώ τα εικονογραφημένα βιβλία τα οποία μπορεί να απολαύσει κι ένας ενήλικας. Που ντύνονται με εικονογραφήσεις μοντέρνες με χρήση μεικτών τεχνικών και προσφέρουν μια αλλιώτικη ανάγνωση. Αντίθετα οι πολύ κλασικές ή απλοποιημένες εικονογραφήσεις δε με ελκύουν. Πιστεύω ότι η νέα αυτή κατεύθυνση στην εικονογράφηση του παιδικού βιβλίου μπορεί να δώσει μια φρέσκια ματιά στα παιδιά και να τα βοηθήσει να αναπτύξουν υψηλό αισθητικό κριτήριο και αγάπη για τον κόσμο των εικαστικών. Είναι κρίμα να περιορίζουμε την αισθητική ενός εικονογραφημένου βιβλίου απλά και μόνο γιατί νομίζουμε πως δε θα ελκύσει το παιδί ή πως είναι πολύ περίπλοκη για την ηλικία του.

*** 

Για πληροφορίες σχετικά με τη δουλειά της Φωτεινής, ρίξτε μια ματιά εδώ και εδώ .

1 σχόλιο:

  1. Περί Λογοτεχνίας Και Άλλων Δαιμονίων: Το Πορτρέτο Ενός Καλλιτέχνη: Φωτεινή Τίκκου >>>>> Download Now

    >>>>> Download Full

    Περί Λογοτεχνίας Και Άλλων Δαιμονίων: Το Πορτρέτο Ενός Καλλιτέχνη: Φωτεινή Τίκκου >>>>> Download LINK

    >>>>> Download Now

    Περί Λογοτεχνίας Και Άλλων Δαιμονίων: Το Πορτρέτο Ενός Καλλιτέχνη: Φωτεινή Τίκκου >>>>> Download Full

    >>>>> Download LINK

    ΑπάντησηΔιαγραφή