Απελπισία και το τρίτο νεφρό

Μια ανάρτηση αφιερωμένη στο Μάριο Χάκκα

 

Βρωμόμυγες κτεατόμυγες χρυσόμυγες

Τι θα γίνει αλήθεια με τις κοινές μύγες

που συνωθούνται στο  νεκροτομείο;

Αν θα καλλιεργήσουμε ένα είδος μύγας

μέσα μας ας είναι το τελειότερο.

Τέλος πάντων

πρέπει να μεριμνήσουμε.

Λαμβάνει έκταση επιδημίας

αυτή η έκλυση ηθών.

Να κάνουμε έκκληση

επίκληση στις ηθικές αρχές

παράκληση προς τον ύψιστο

να μας απαλλάξει

ή να μας μετεξελίξει

σε μύγες κορέους κουνούπια 

να λείψει το δισυπόστατο του χαρακτήρα μας

να μεταβληθούμε στους τρόμους μας

ψύλλοι ψείρες και κάνθαροι.

Οι απελπισμένοι είναι οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι. Ποια ευτυχία κρύβεται πίσω από την απελπισία; Τι γεύση έχει; Ποια είναι η ομορφιά της; Είναι εκείνη που θα σώσει τον κόσμο; Είναι οι σκέψεις που γεννιούνται; Είναι πως, αν είσαι τυχερός και την αντέξεις, μετουσιώνεται σε κάτι πολύ δυνατό; Σε τέχνη; Απελπισία: απαραίτητο συστατικό της δημιουργίας.

Η απελπισία τρυπώνει στο δωμάτιο του συγγραφέα και τον βοηθά να βάλει τις λέξεις στη σειρά. Τις βγάζει από το ντουλάπι και του τις δίνει. Ακόμα και τις πιο ξεχασμένες, και τις πιο σκονισμένες. Θα τις βρει. Η απελπισία γεμίζει τον καμβά του ζωγράφου. Κατευθύνει το χέρι του με δύναμη, τον πονάει, τον σπρώχνει. Η απελπισία σμιλεύει ένα ανθρώπινο σώμα στα χέρια του γλύπτη. Η απελπισία παντρεύει τις νότες, τις βάζει και κυνηγιούνται στο χαρτί της παρτιτούρας. Μπαίνει στο δωμάτιο του καλλιτέχνη, κρύβεται πίσω από την κουρτίνα, κρυφοκοιτάει. Είναι πάντα εκεί. Κάποιες φορές αποκαλύπτεται.

Τώρα που ξέρω πως δεν κερδίζονται οι άνθρωποι ή έστω κι ένα κορίτσι με σκέτες λέξεις, παρά μόνο με αίμα. Τώρα που καταλαβαίνω πως δε γίνεται να φτάσεις στο ποίημα από διαβάσματα και μόνο, σ' ένα κάποιο επίτευγμα με χαμομήλια.

Αν δεν περάσεις απ' την κόλαση το ποίημα θα βγει νερόβραστο. 

Σε τάιζε η μαμά σου αυγουλάκι και μάλιστα φρέσκο; Καθόσουνα στα πρώτα θρανία, ήσουνα σπαζοδιαβάστρα, καλό παιδί, έκανες ό,τι σου έλεγε ο δάσκαλος; Είχες την Κυριακή χαρτζιλίκι, πήρες γυναίκα με προίκα και όμορφη; (Μερικές από τις ερωτήσεις για τη σύνταξη βιογραφικού σημειώματος μπροστά στο ποιητοδικείο.) Άντε παιδάκι μου, μην ταλαιπωρείς τα γραφτά. Δε σε θέλει το ποίημα. Οι λέξεις σου είναι κούφιες. Ναι. Ξέρω, πέρασες κι έναν κοκίτη και τώρα έχεις στριφνό προϊστάμενο που σε επιπλήττει άμα κάνεις κανένα λαθάκι. Καλά. Καλά. Κάνε μια εντριβή με οινόπνευμα και το πρωί θα είσαι περδίκι. Κοίταξε, μην κρατάς τα αέρια μέσα σου, άσε να φεύγουν προβληματισμοί και ανησυχίες.

Οι λέξεις είναι κούφιες. Μπορούν να γεμίσουν μόνο με πόνο. Η τέχνη ξεκινά απ' τη ζωή. Υπάρχει ζωή χωρίς πόνο; 

Το νεφρό του συγγραφέα έσκασε σαν καρπούζι στον ήλιο. Πέρασε απ΄την κόλαση στη δημιουργία. Θέλει να φτάσει τους δασκάλους του. Μα δεν είναι αρκετό. Πρέπει να τους ξεπεράσει. Ό,τι είπαν εκείνοι σε ένα βιβλίο να το γράψει σε μια σελίδα, σε μια αράδα.  Πρέπει να δώσει και τ' άλλο νεφρό. Να πάει παραπέρα. 

Να πάρω πηλό και να πλάσω απ' την αρχή έναν άνθρωπο κι αυτό το παγερό πράγμα που φέρνει σβούρα από πάνω μας τυχαία και άσκοπα να το μετατρέψω σ' ένα απέραντο λούνα-παρκ. Να στήσω πυγολαμπίδες πάνω στην άσφαλτο. Να κάνω τους ανθρώπους να δουν τη μεταμεσονύκτια ομορφιά των ηλεκτρικών στύλων καθώς υποκλίνονται ευγενικά πάνω στις λεωφόρους. 

Πρέπει το έργο να αποκτήσει και μια τρίτη διάσταση. Τις αλλές δύο τις βρήκανε κι άλλοι. Χρειάζεται κι ένα τρίτο νεφρό. Το δίνει. Το ανταλλάσσει με απελπισία. Λίγη ακόμα απελπισία, λίγη ακόμα αιμοκάθαρση, ένα μπουκάλι γεμάτο, ένα βιβλίο από αίμα. 

Μπαινοβγαίνει  στο νοσοκομείο δυο τρεις φορές την εβδομάδα. Για ένα οχτάωρο μένει καλωδιωμένος. Σωληνάκια και μηχανήματα για λίγη ζωή ακόμα. Λίγο ακόμα. Πολύ λίγο. Μετά από 41 χρόνια αγώνα ο θάνατος νίκησε τη νιότη. Ο Τυφεκιοφόρος του εχθρού, ο Μπιντές, το Κοινόβιο, μονόπρακτα, διηγήματα σκόρπια, λίγα ποιήματα.  

Για να φτάσουμε στην καρδιά των πραγμάτων

έπρεπε να μπούμε από τους υπονόμους

ή τους εξαεριστήρες σα διαρρήχτες

με μάσκες και τα ανάλογα σύνεργα.

Εμείς ξέραμε 

ότι το κτίριο ήτανε κούφιο

ότι οι διάδρομοι οδηγούσαν σε άλλους διάδρομους

πως οι εσωτερικοί τοίχοι είχαν τη διαφάνεια σελοτέι

πως το αντικλείδι ταίριαζε σ' όλες τις κάμαρες.

Εμείς ξέραμε 

πως οι ωραίοι κίονες στην πρόσοψη 

με τα ψηφιδωτά και τα καλλίγραμα σχήματα

που εντυπωσιάζουν τους περαστικούς

θα κατέρρεαν σύντομα

και κανείς δε θα νοιαζόταν 

για το παιδί που χάθηκε στα ερείπια. 

***

Κι αν πεθάνουν τα ψάρια
επιζούν τα αμφίβια
ίσως ίσως κι οι θαλάσσιες χελώνες
κι αν χαθούν οι αντιλόπες
σώζονται οι χαμαιλέοντες.
Καμιά στεναχώρια για τη ζωή.
Τι σημασία έχει πώς θα υπάρξεις;

Τα αποσπάσματα ήταν από το διήγημα του Μάριου Χάκκα, Το τρίτο νεφρό που περιλαμβάνεται στη συλλογή Ο Μπιντές. Τα ποιήματα του ίδιου, από την έκδοση Μάριου Χάκκα, Άπαντα, Κέδρος 1986.