Α = - Α

Το εικονιστόρημα του Δημήτρη Αναστασίου Α=-Α δεν μοιάζει με κανένα από τα graphic novels που έχουμε διαβάσει μέχρι τώρα. Πρόκειται για ένα σύνολο από ιστορημένες εικόνες που επιχειρούν να αφηγηθούν με κινηματογραφικό τρόπο την ιστορία ενός ανθρώπου που αναρωτιέται ποιος είναι και πού βρίσκεται. Ενός ανθρώπου πολύ σίγουρου για το παρελθόν και πολύ αβέβαιου για τον υπόλοιπο χρόνο - άχρονο. 

Η αμφιβολία οδηγεί τον Άλφα σ' ένα ταξίδι που ξεκινά με τη συνειδητοποίηση, συνεχίζει με μια περιπλάνηση στον κόσμο του ονείρου, της παιδικότητας και της τέχνης, και καταλήγει στην αφύπνιση. Κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού καταρρέουν μία μία όλες οι βεβαιότητες του πρωταγωνιστή, ενώ γύρω του το τοπίο μεταλλάσσεται και εναλλάσσεται, όπως εναλλάσσονται οι εικόνες στα όνειρά μας ή τα καρέ στον κινηματογράφο. 

Κάθε κεφάλαιο αυτής της αλλόκοτης βόλτας είναι φιλοτεχνημένο ακολουθώντας διαφορετική ζωγραφική τεχνική και η αλλαγή στο ζωγραφικό στιλ απομακρύνει σταδιακά τον αναγνώστη από κάθε έννοια κανονικότητας. Σ' αυτό τον κόσμο, που μπορεί να μην είναι αληθινός, είναι σίγουρα όμως πραγματικός, κάθε τι μπορεί να ισοδυναμεί με το αντίθετό του.

Στην πορεία της ανάγνωσης οι χρονικοί αρμοί γίνονται όλο και λιγότερο συμπαγείς και ο Άλφα αλλάζει ταυτότητες και σταδιακά συμβολοποιείται. Και ενώ το πρώτο γράμμα του αλφαβήτου υποδηλώνει πάντοτε την αρχή και την αισιοδοξία, σταδιακά ο αναγνώστης συνειδητοποιεί πως ο Άλφα δεν είναι Άλλος. Είναι ο Αλλοτριωμένος, ο Απεγνωσμένος, ο Ανασφαλής, ο Ασθενής, Αυτός, ο Άνθρωπος. 

Κάθε αλλοτινή ενιαιότητα στο νόημα της ζωής του Ἀλφα είναι πια κατακερματισμένη, καθώς ο ίδιος μετατρέπεται σ' ένα συλλογικό υποκείμενο απομακρυσμένο από κάθε παράδοση και κάθε παραμυθία και περιφέρεται μόνος από καρέ σε καρέ σ' έναν κόσμο όπου ακόμη και ο ίδιος μπορεί να ισοδυναμεί με κάθε διάφορό του. 

Μια ανεπανάληπτη περιπέτεια συνειδητοποίησης οδηγεί τον άνθρωπο στην ανάγκη να επιστρέψει στο παραμύθι, στην αρχή του κόσμου, στο "Μια φορά κι έναν καιρό", στην αγκάλη μιας μεγάλης μητέρας. 

Δεν ξέρω τι να πω γι' αυτό το ευφυέστατο, συγκλονιστικό βιβλίο που αφηγείται τη ζωή και το όνειρο σε 110 εικονογραφημένες σελίδες. Στον κόσμο που πλάθει με μελάνια, μολύβια και ελαιοχρώματα, ο Δημήτρης Αναστασίου  κάνει τα πάντα ασπρόμαυρα, για να καταλήξει να χρωματίσει αυτό που όλοι φανταζόμαστε γκρίζο: το τέλος. Το εικονοστόρημά του μας υπενθυμίζει σε κάθε σελίδα πως "ο μοντέρνος άνθρωπος είναι καταδικασμένος στην αυτογνωσία. Είτε τη βιώνει ως συναρπαστικἠ εμπειρία είτε ως εφιαλτικό όνειρο". 

***

[1] Δημήτρης Αναστασίου, Α=- Α, Καλειδοσκόπιο, Αθήνα 2018.