Η τελευταία αρκούδα του δάσους

Με τον Άκη Παπαντώνη είμαστε στην ίδια πάνω κάτω ηλικία. Μεγαλώσαμε κι οι δυο τη δεκαετία του 1990, στα νότια προάστια της Αθήνας. Δεν αποκλείεται να πηγαίναμε και στα ίδια σχολεία. Ήταν η εποχή των ιδιωτικών καναλιών και των ποπ τραγουδιών, των τοπ τεν και των μέγκα σταρ, του Μπέβερλι Χιλς, της αφθονίας.

Ήταν η εποχή των απευθείας συνδέσεων και του CNN, η εποχή του “συμβαίνει τώρα”. Κι αυτό που συνέβαινε στο σαλόνι μας ήταν ο πόλεμος. Ο πόλεμος στον Περσικό, ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία. Ήταν η εποχή που η Νανά Παλετσάκη, εκφωνήτρια ειδήσεων σε ιδιωτικό κανάλι αποκάλεσε τη Γιουγκοσλαβία "Γιουγκοσλαβίτσα", συμπληρώνοντας το λάθος της με τη χιουμοριστική φράση "τι να κάνουμε, κυρίες και κύριοι, όσο πάει μικραίνει αυτό το κράτος!".

Ήταν η εποχή των καταλήψεων, η εποχή που υπουργοί παιδείας συζητούσαν την επαναφορά της ποδιάς και της απογευματινής παρακολούθησης των μαθητών, η εποχή που ευυπόληπτα πολιτικά πρόσωπα του σήμερα κυκλοφορούσαν σε παρακρατικές συμμορίες αρματωμένοι τσεκούρια. Ήταν η εποχή που τα σχολεία έκλειναν ενθαρρύνοντας τους μαθητές να παραστούν σε συλλαλητήρια γιατί “η Μακεδονία ήταν, είναι και θα είναι πάντα ελληνική”, όπως είχε δηλώσει και η ποντιακής καταγωγής Σταρ Ελλάς. Η δήλωσή της συγκίνησε το πανελλήνιο και της χάρισε τον τίτλο της Μις Ευρώπης.

Εκείνη την εποχή, που εμφανίστηκαν οι Nirvana κι εγώ παρακολουθούσα στα τσαρτς τα αγαπημένα μου τραγούδια, ακούγαμε στις ειδήσεις πως νεοναζιστικές συμμορίες χαράσσουν αγκυλωτούς σταυρούς στα πρόσωπα των θυμάτων τους. Ήταν η εποχή των σκιν χεντς. Οι συμμαθητές μας φορούσαν αρβίλες με λευκά κορδόνια και φλάι μπουφάν. Πολλοί κουρεύονταν με την ψιλή.

Σ’ εκείνη την εποχή, που τόσο ανέμελα θυμάμαι, τοποθετεί τους ήρωες της νουβέλας του ο Άκης Παπαντώνης· δύο αδέρφια που μεγαλώνουν στην Αθήνα χωρίς τον πατέρα τους. Κι ενώ ο μικρότερος υποθέτεις πως βρίσκει ένα (ασθενές) αποκούμπι στα γράμματα, ο μεγαλύτερος γίνεται μέλος του Λαϊκού Συνδέσμου και συμμετέχει με άλλους έλληνες εθνικιστές στον πόλεμο της Βοσνίας. Γιατί οι Σέρβοι είναι Ορθόδοξοι κι αδέλφια μας.

Ο μεγάλος αδελφός δίνει στον μικρό τις αναμενόμενες πατρικές συμβουλές: να διαβάζει, να γαμάει, να μένει μακριά από "αριστερούς βρομιάρηδες". Κι όσο παρακολουθείς την πλοκή, ημιτελή ποιήματα αναμειγνύονται με μαρτυρίες επιζησάντων της μεγαλύτερης σφαγής αμάχων που συνέβη στη μεταπολεμική Ευρώπη. Κι έτσι τα σταυρωτά βέλη της Γαλάζιας Στρατιάς κάνουν το άλμπουμ των παιδικών μας χρόνων πολύ σκοτεινότερο. Αλλά δεν ξέραμε πολλά τότε.

“Γιατί μπορεί γύρω να γινόταν πόλεμος αλλά εμείς ήμασταν παιδιά”.

***

Άκης Παπαντώνης, Η τελευταία αρκούδα του δάσους, Κίχλη, Αθήνα 2023.