Ο μικρός πρίγκιπας της Kim Minji

Όπου να ΄ναι το ιστολόγιο κλείνει οκτώ χρόνια. Από το μυαλό μου περνούν δεκάδες ιδέες, αλλά ο χρόνος που απομένει για την υλοποίησή τους είναι ελάχιστος και, όσο περνά ο καιρός, η επιθυμία να συμπληρώνεται αυτό το ιδιότυπο ημερολόγιο ξεθωριάζει. 

Παρατηρώ, όμως, πως κάθε φορά που η καθημερινότητα και η επικαιρότητα γίνονται θλιβερές, η ανάγκη να χαζεύω παιδικά βιβλία και εικόνες παραμένει. Τα χρώματα ξεκουράζουν και γαληνεύουν το μυαλό, πάντοτε υπάρχει κάτι καινούργιο να ανακαλύψεις. Νέοι εικονογράφοι κάνουν ο καθένας τη δική του πρόταση σε καινούργια ή κλασικά βιβλία που αγαπήσαμε. 

Η φετινή χρονιά είχε αναποδιές, καραντίνες, θάνατο και άγχος, φωτιές και καύσωνες, φόβους για το μέλλον. Είχε όμως και περισσότερη από ποτέ άλλοτε αγάπη. Η πικρία του αποχαιρετισμού, η αίσθηση πως μια φιλία αφήνει πάντοτε βαθιές ρίζες πίσω της μου θυμίζουν συχνά τον Μικρό πρίγκιπα. Όλοι επιστρέψαμε στις σελίδες του αναζητώντας τον δικό μας πλανήτη, τη δική μας αλεπού, το τριαντάφυλλο της ζωής, το νόημα της καλοσύνης.

Ο Μικρός Πρίγκιπας είναι από τις λίγες ιστορίες που εικονογράφησε ο δημιουργός τους. Δεν νομίζω πως υπάρχουν πολλοί που φαντάζονται τον πρίγκιπα διαφορετικό από ό,τι τον φιλοτέχνησε ο Εξυπερύ. Σε όποια έκδοση κι αν αποκτούσε κανείς το βιβλίο, το εξώφυλλο παρέμενε ίδιο: λιτό, λευκό, με τον ξανθούλη πρίγκιπα του Εξυπερύ ανάμεσα στ΄ αστέρια. 

Θα έμοιαζε ιεροσυλία να τολμούσε ένας εκδότης κάτι διαφορετικό και οι ελάχιστες απόπειρες ήταν μάλλον αποτυχημένες. Η Kim Minji ήταν η ομορφότερη εξαίρεση. Από τις νέες εικονογράφους που επιχειρούν να δώσουν νέα πνοή σε παλιά αγαπημένα παραμύθια, η ζωγράφος από τη Νότια Κορέα έχει ήδη στο ιστορικό της πανέμορφες εικονογραφήσεις της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων, του Πήτερ Παν, της Χάιντι, του Μάγου του Οζ. Δεν πρόκειται απλώς για κλασικά παραμύθια, αλλά παραμύθια τους ήρωες των οποίων έχουμε ταυτίσει με πολύ συγκεκριμένες μορφές των πρώτων εκδόσεων ή έστω των πρώτων κινηματογραφικών τους μεταφορών. Ποιος μπορεί σήμερα να φανταστεί την Αλίκη μελαχρινή ή την Ντόροθυ χωρίς τα λουστρινένια της γοβάκια;

Οι αέρινες ακουαρέλες της Kim παραμένουν πιστές στην ατμόσφαιρα του κειμένου, δίνοντάς του νέα πνοή. Μπορεί κανείς να αναγνωρίσει περί τίνος πρόκειται και χωρίς να διαβάσει το κείμενο ή τις λεζάντες των εικόνων, παραμένει όμως έκπληκτος από τη φρεσκάδα που μπορεί να αποπνεύσει κάτι τόσο κλασικό. 

Ο Μικρός Πρίγκιπας στο πέρασμά του από τη Γη γνώρισε την πλεονεξία, την πονηριά και την αγάπη. Η Γη είναι το μοναδικό μας τριαντάφυλλο. Δεν υπάρχει άλλος πλανήτης να εξημερώσουμε. 

***

Σκοτεινό νερό

Μετά από τόσες μέρες φωτιάς, αναπόφευκτα περνά από το μυαλό και η πρώτη βροχή. Όχι εκείνη που θα σβήσει ό,τι εξακολουθεί να σιγοκαίει. Εκείνη που θα παρασύρει στα διάβα της χώματα και λάσπες που κανένας κορμός ζωντανού δέντρου δεν θα μπορέσει να σταματήσει. Εκείνη η φθινοπωρινή βροχή που θα μας θυμίσει ξανά την κλιματική αλλαγή, τις καταστροφικές συνέπειες των εμπρησμών και θα μας πνίξει. 

Το νερό να πέφτει, να πέφτει διαρκώς, κι εκεί που ήσουν έτοιμος να πεις, να, τώρα θα σταματήσει, δεν προλάβαινες ν' ανοίξεις το στόμα και το νερό επέστρεφε με ορμή, με προδιαγεγραμμένη μοχθηρότητα και αμετάκλητο πείσμα. 

Enzo Sellerio

Και ενώ βρισκόμαστε ήδη "εν αναμονή ενός εκπληκτικού γεγονότος", μένει να δούμε τι θα αφήσει όρθιο ο χείμαρρος. Στο Σκοτεινό νερό του Νικόλα Πουλιέζε, η βροχή στη Νάπολη κρατά τέσσερις μέρες. Ξεκινά στις 7:30 το πρωί της 23ης Οκτωβρίου και δεν θα σταματήσει ούτε στιγμή  για τις επόμενες 96 ώρες. Το νερό πέφτει με ορμή στην άσφαλτο, γεμίζει τους ακάλυπτους αγωγούς, εισχωρεί στο χώμα και το μαλακώνει μετατρέποντάς το σε πολτό λάσπης που θα σκεπάσει την τσιμεντένια πόλη. Τα κτίρια σταδιακά εκκενώνονται, ενώ οι κάτοικοι αρνούνται να αποδεχτούν την επικινδυνότητα της νεροποντής. Ένα τέταρτο της ώρας αργότερα, στις 7:45, τα φρεάτια έχουν ήδη γεμίσει και παντού σχηματίζονται γκρίζα ρυάκια. 

Μια ξέπνοη αγωνία ελισσόταν σαν φόβος στους διαδρόμους, σαν σκοτεινή μομφή, και για αρχή κρίθηκε απαραίτητη μια περιπολία. 

Στο δρόμο φτάνει μια ηχώ τρομαγμένων λυγμών. Η αναμονή των κατοίκων είναι χειροπιαστή, ζωντανή και πυκνή, ένα άλογο ψυχορραγεί στη μέση του δρόμου, ενώ η βροχή αυλακώνει τα πάντα. Το τσιμέντο ανοίγει στα δύο, τα στηρίγματα των κτιρίων σαπίζουν, οι οχυρώσεις χαλαρώνουν. 

Αν η βροχή είναι ο πρωταγωνιστής αυτού του πρωτότυπου μυθιστορήματος, οι κάτοικοι είναι κομπάρσοι που κινούνται σαν μαριονέτες στα χέρια της. Η Καρμέλα, πωλήτρια λαθραίων τσιγάρων, βλέπει την αποθήκη της να πλημμυρίζει.

Ποια διαφορετική ζωή θα μπορούσε να ζήσει με τα τσιγάρα της; μ' αυτά τα μικρά και μεγάλα πακέτα κρυμμένα κάτω από το κρεβάτι της, με τη μυρωδιά της βροχής να εισχωρεί στα ρουθούνια της. Έριξε μια ματιά στη σόμπα για να σιγουρευτεί ότι έκαιγε καλά, με το αριστερό χέρι ανασήκωσε καλά τις κουρτίνες. Στις ίριδες των ματιών της έφτασε η γκριζωπή εικόνα της βροχής που έπεφτε, έπεφτε ολοένα. 

Piergiorgio Brazi

Η Λουίζα συνειδητοποιεί πως δεν θα ξαναδεί το αγόρι της προηγούμενης νύχτας. Ο Κάρλο πως η ζωή δεν μοιάζει με όνειρο. Η Σάρα σηκώνεται από το κρεβάτι, στέκεται μπροστά στο παράθυρο, βλέπει πως δεν μπορεί να κάνει τίποτα για μια πόλη που λιώνει, γυρίζει να ξαπλώσει και κλαίει σιωπηλά. Η Μαργκερίτα σκέφτεται με θλίψη πως ο γιος της ο Λουίτζι δεν θα επέστρεφε σπίτι.  Άλλοι παραδίδονται στην απόλαυση του τελευταίου τσιγάρου. Όλοι καταλαβαίνουν πως η ζωή τους ποτέ δεν θα γίνει αυτό που ήταν και η βροχή λειτουργεί σαν τη σκληρότερη επιβεβαίωση της μοναξιάς τους. 

Δεν υπήρχε τίποτα να σε κάνει να χαμογελάσεις με τέτοια βροχή, απολύτως τίποτα τελικά,  για την ακρίβεια μια απορία ακαθόριστη και ζοφερή σκλήραινε τις γροθιές των ανθρώπων με βίαιη τραχύτητα. Στην πόλη, όταν σήκωνες το βλέμμα, υπήρχε πάντοτε το πέπλο της βροχής, η βροχή άφηνε το σημάδι της μακριά στο βάθος σαν λεπτό υφαντό, οι ίδιες οι σκέψεις ήταν σκέψεις νοτισμένες. 

Συνήθως σε ένα μυθιστόρημα πρωταγωνιστούν τα πρόσωπα. Πού και πού, μπορεί πρωταγωνίστρια να αναδειχθεί μια πόλη. Εδώ κυρίαρχο πρόσωπο είναι η βροχή. Μέσα απ' αυτήν ο Πουλιέζε βρίσκει την ευκαιρία να απεικονίσει έναν ολόκληρο μηχανισμό εξουσίας, να προφητέψει το μέλλον μας, να ζωγραφίσει τον άνθρωπο σαν άψυχη κούκλα. Ανήμπορος και σαστισμένος, παρακολουθεί ένα φυσικό γεγονός να ορίζει τη μοίρα του. 

***

Νικόλα Πουλιέζε, Σκοτεινό νερό: Τέσσερις μέρες βροχής στην πόλη της Νάπολης εν αναμονή ενός εκπληκτικού γεγονότος (μτφρ.: Ευαγγελία Γιάννου), Εκδόσεις Loggia, Αθήνα 2020.