Σελίδες

Σάββατο 10 Ιουνίου 2017

Το πορτρέτο ενός καλλιτέχνη: Sonaksha Iyengar


Κατάγεται από την Ινδία. Τα δέκα τελευταία χρόνια ζει στην Μπανγκαλόρ. Στη χώρα της έχουν υπέροχα φλογόδεντρα που αυτή την εποχή του χρόνου γεμίζουν την πόλη με χρώμα. Οι χειμώνες  τους είναι αρκετά κρύοι για πουλόβερ και καλτσούλες, αλλά όχι τόσο κρύοι, ώστε να την εμποδίζουν να ανακαλύπτει καθημερινά την πόλη. 

Θα ήθελες να μας πεις λίγα πράγματα για τη ζωή σου; Πότε ξεκίνησες να ζωγραφίζεις; Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με την εικονογράφηση;  

Έκανα σπουδές στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Έπρεπε να μελετήσω πολλά διαφορετικά πεδία κατά τη διάρκεια της φοίτησής μου, μέσα από προγράμματα πρακτικής άσκησης και πρότζετ. Εξακολουθεί να με ενδιαφέρει πολύ το πώς διαφορετικοί επιστημονικοί κλάδοι μπορούν να συνεργαστούν για να δημιουργήσουν κάτι που θα έχει δύναμη. Ελπίζω λοιπόν να το ανακαλύψω αυτό με τα χρόνια. Άρχισα να ζωγραφίζω ως παιδί, όπως οι περισσότεροι άνθρωποι. Μου άρεσαν πολύ τα μαθήματα ζωγραφικής. Τίποτα δεν με έκανε τόσο ευτυχισμένη όσο το να παίζω με τα χρώματα. Τώρα επιστρέφω σ' αυτό και είναι σαν να ολοκληρώνεται ένας κύκλος. Μεσολάβησαν κάποια χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων σταμάτησα εντελώς να ζωγραφίζω, αλλά στο κολλέγιο ξεκίνησα πάλι με το doodling, έπειτα την ακουαρέλα και τώρα την ψηφιακή εικονογράφηση. 

Με τι είδους εικονογραφήσεις έχεις ασχοληθεί; Θα ήθελες να μοιραστείς κάποια ξεχωριστή εμπειρία σου στην εικονογράφηση ενός βιβλίου;
Βρίσκομαι στα πρώτα στάδια της ενασχόλησής μου με την εικονογράφηση, οπότε πιστεύω πως δοκιμάζομαι ακόμα σε διαφορετικά στιλ και τεχνικές. Ασχολούμαι με τα εξώφυλλα, την αφήγηση και την ποίηση, γιατί με αγγίζει πολύ. Μου αρέσει πολύ να συνδυάζω στη δουλειά την ψηφιακή τέχνη με την νερομπογιά. Επομένως, τα περισσότερα από τα έργα μου κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Το πρόσφατο πρότζεκτ μου, που είναι ακόμη σε εξέλιξη, το "Garden of Kindness" ήταν πραγματικά μια μοναδική εμπειρία. Η ιδέα γυρόφερνε στο μυαλό μου για καιρό, αφού έκανα κάποιες πολύ συνειδητές επιλογές και αλλαγές, ώστε να καταφέρω να γίνω καλύτερη. Είχα σκεφτεί να το ξεκινήσω σαν μια οπτική τεκμηρίωση όλων όσων θέλω να υπενθυμίζω στον εαυτό μου. Τελικά, κατάφερα να τα υπενθυμίσω και σε άλλους. Ήθελα να δουλέψω με πολύ απλές εικόνες και γράψιμο στο χέρι στις περισσότερες περιπτώσεις, σαν να γράφω πρόχειρα σε ένα σημειωματάριο. Με ενθουσίασε που το προσπάθησα. Και οπτικά είναι πολύ διαφορετικό από άλλες μου εικονογραφήσεις. 

Υπάρχει κάποιο κείμενο, βιβλίο, παραμύθι, τραγούδι που θα ήθελες να εικονογραφήσεις και δεν το έχεις κάνει ακόμη; 

Πάρα πολλά! Λατρεύω το διάβασμα, οπότε κάθε φορά που απολαμβάνω ένα βιβλίο σκέφτομαι πάντοτε τρόπους να δώσω διάρκεια σ' αυτή την εμπειρία, ακόμη και μετά το τέλος της ανάγνωσης. Καμιά φορά τις ιστορίες τις έχω ήδη μεταπλάσει σε εικόνες, και είναι πολύ όμορφο να μπορώ να τις φαντάζομαι με το δικό μου τρόπο, να τις εντάσσω στο δικό μου σύμπαν. Πραγματικά δεν μπορώ να διαλέξω, λοιπόν. Υποθέτω οτιδήποτε από τα διαβάσματά μου. Από τις "Περιπέτειες της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων" μέχρι τα έργα του Ρουμί ή τις ιστορίες του Ismat Chugtai. 

Τι υλικά χρησιμοποιείς συνήθως; 
Συνήθως κλίνω προς τις νερομπογιές και το ψηφιακό σχέδιο και χρώμα. Επίσης, μου αρέσει πολύ το μελάνι και οι ξυλομπογιές. Θέλω να μάθω και διάφορες τεχνικές εκτύπωσης. Υπάρχουν τόσα πολλά να μάθει κανείς!

Ετοιμάζεις κάτι αυτό τον καιρό; 

Δουλεύω αρκετά πρότζεκτ ταυτόχρονα και έχω αρκετά άλλα στο μυαλό μου που περιμένουν να βρουν τη μορφή τους στο χαρτί. Ένα προσωπικό πρότζεκτ που θα κυκλοφορήσει σύντομα είναι το "Garden of Kindness" που ανέφερα παραπάνω, όπως επίσης ένα παιδικό βιβλίο και μερικά εξώφυλλα. 
 
Η εικονογράφηση είναι για σένα επάγγελμα ή χόμπι; Στη χώρα σου υπάρχει δυνατότητα βιοπορισμού από την εικονογράφηση; 

Μου προέκυψε τυχαία, οπότε ξεκίνησε σαν χόμπι, αλλά μόλις συνειδητοποίησα πόσο πολύ μου αρέσει να ξυπνώ και να αρχίζω να ζωγραφίζω, ήθελα να το κάνω επάγγελμα. Επομένως, τώρα αποτελεί ένα μέρος του επαγγέλματός μου, μαζί με το γράψιμο. Το να ασκεί κανείς επαγγελματικά μία τέχνη είναι μια πρόκληση για πολλούς ανθρώπους, ειδικά σε ό,τι αφορά το οικονομικό. Πόσο μάλλον από τη στιγμή που επαγγέλματα όπως αυτό του γιατρού ή του μηχανικού φαίνεται πως αποτελούν ασφαλέστερες επιλογές για την οικονομική σταθερότητα. Ωστόσο, πιστεύω πως σιγά σιγά θα φτάσουμε στο σημείο οι άνθρωποι να επιλέγουν την τέχνη ως επάγγελμα και να μπορούν να αποτιμήσουν την αξία της. Σίγουρα έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας, αλλά θα το πετύχουμε. 

Από ποιους εικονογράφους (κλασικούς ή σύγχρονους) έχεις εμπνευστεί;
 
Μου αρέσει η Rebecca Green, ο Oliver Jeffers, η Jessica Walsh, ο Shaun Tan, η Julia Rothman,  ο Jean Jullien, η Yuko Shimizu, η Cecile Dormeau, είναι ατέλειωτη η λίστα. 

"Είναι πολύ όμορφο να βλέπεις όλα όσα είχες ή δεν είχες ως παιδί (σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στην πληροφορία) και να σκέφτεσαι πώς θα μπορούσες να μιλήσεις για αυτά τώρα. Δανείζομαι πολλά από την εμπειρία του μπούλινγκ που έζησα μικρή, όταν εκφράζω πόνο μέσα από τα έργα μου. Επίσης λατρεύω το γεγονός πως, ως παιδιά, ζωγραφίζαμε χωρίς να υπακούμε σε κανόνες, χωρίς να νοιαζόμαστε για τον κόσμο. Προσπαθώ και τώρα να εντάσσω πού και πού τέτοιου είδους χαρακτηριστικά στη δουλειά μου, ανάλογα με την κάθε εικονογράφηση και τις απαιτήσεις της. Οι αναμνήσεις, οι τόποι, τα βιβλία, οι άνθρωποι σίγουρα παίζουν τεράστιο ρόλο, αλλά νομίζω πως αυτό που καθορίζει τη δουλειά μου είναι το συνοθύλευμα των εμπειριών από τις οποίες αντλώ". 

Το να είσαι εικονογράφος σου δίνει τη ευκαιρία να θίξεις κοινωνικά ζητήματα με διαφορετικό τρόπο. Οι ζωγραφιές σου αγγίζουν θέματα όπως η αυτοεκτιμήση, ο σχολικός εκφοβισμός, ο κοινωνικός ρατσισμός, η ειρήνη, η φιλία, η αγάπη. Όταν ζωγραφίζεις, λαμβάνεις υπόψη σου ότι μπορείς να επηρεάσεις ένα νεανικό κοινό σε μια ορισμένη κατεύθυνση; 
Οπωσδήποτε. Αυτη είναι η δύναμη του εικονογράφου για μένα. Το ότι μπορούμε να χρησιμοποιούμε χρώματα, εικόνες και σύμβολα για να μιλήσουμε για σημαντικά και ασήμαντα πράγματα, αυτά που συχνά κανείς δεν προσέχει. Ήταν πολύ εμπνευστικό για μένα να παρακολουθώ το πώς οι εικονογράφοι (γενικότερα οι καλλιτέχνες - συγγραφείς, μουσικοί, ζωγράφοι) χρησιμοποιούν τα μέσα που διαθέτουν για να εκφράσουν απόψεις, να τοποθετηθούν. Είναι σημαντικό να το έχουμε αυτό υπόψη μας όταν δημιουργούμε. Αυτό δε σημαίνει, βέβαια, πως δεν κάνουμε λάθη. Ωστόσο, προσπαθούμε να είμαστε ενήμεροι και ευαίσθητοι  με τις εικόνες που χρησιμοποιούμε, τους ανθρώπους που εκπροσωπούμε, τα μηνύματα που μεταδίδουμε. Προσπαθώ να χρησιμοποιώ τις εικονογραφήσεις μου για να μιλήσω για την καλοσύνη, την ανάπτυξη, την αγάπη, την αποδοχή, τη θετικότητα με το σώμα, την ψυχική υγεία. Αλλά ξέρω πως αυτά είναι μόνο η αρχή και ελπίζω πως όσο τα χρόνια θα περνούν, η λίστα θα μεγαλώνει.


"Είναι πιθανό να μην είχαμε τη δυνατότητα να αλληλεπιδρούμε αν δεν υπήρχαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τώρα έχουμε τη δυνατότητα να βγάλουμε το έργο μας προς τα έξω, να ξεπεράσουμε σύνορα και ωκεανούς. Είναι μαγικό που εσύ είσαι από την Ελλάδα, εγώ από την Ινδία και κάνουμε την κουβεντούλα μας, αλληλεπιδρούμε, γνωρίζουμε η μία την άλλη. Ξέρω πως είναι ακόμα περιορισμένο το κοινό που έχει πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όσο ευρέα κι αν μοιάζουν. Αλλά είναι μια καλή αρχή να κάνεις ειλικρινείς συζητήσεις και επαφές με ανθρώπους που όχι μόνο εκτιμούν τη δουλειά σου, αλλά και σε ωθούν να συνεχίσεις. Έχω κάνει υπέροχους φίλους χάρη στο instagram και στο twitter. Είχα τη δυνατότητα με το facebook να επανασυνδεθώ με φίλους που πίστευα πως θα αποτελούν απλώς πρόσωπα σε ξεθωριασμένες φωτογραφίες. Οι δυνατότητες είναι απεριόριστες. Ωστόσο, είναι σημαντικό να εξαπλωθούν και έξω από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ώστε να επικοινωνήσουμε με ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση σ' αυτά".


Πρόσφατα προσπάθησες να ξεκινήσεις μια κουβέντα για τα θέματα ψυχικής υγείας, χρησιμοποιώντας γράμματα και αριθμούς. Πώς σου ήρθε αυτή η ιδέα; Με ποιον τρόπο θα ήθελες οι εικόνες σου να φανούν "χρήσιμες";

Από τη στιγμή που οι ψυχικές ασθένειες και διαταραχές δεν είναι πάντα ορατές, συχνά οι άνθρωποι δεν λαμβάνονται υπόψη ή  γίνονται αντικείμενο κοροϊδίας. Μετά από πολλές συζητήσεις με φίλους σχετικά με το στίγμα που σχετίζεται με αυτές τις νόσους, είδα τις δυσκολίες  στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι προσεγγίζουν το θέμα. Ήθελα να δημιουργήσω κάτι απτό και να ξεκινήσω μία κουβέντα. Πολλές φορές οι λέξεις δεν είναι αρκετές για να περιγράψει κανείς το χάος που υπάρχει στο μυαλό, είτε αφορά ένα σύνολο συναισθημάτων είτε μια ψυχική διαταραχή. Αυτό που ελπίζω είναι να αισθανθούν όλοι ότι ο αγώνας που δίνουν λαμβάνεται υπόψη, είτε πρόκειται για τους ανθρώπους που παλεύουν καθημερινά με μια ψυχική διαταραχή είτε για εκείνους που τους φροντίζουν και βλέπουν τι περνούν οι ασθενείς. Περνώ χρόνο διαβάζοντας διάφορα φόρουμ σχετικά με την ψυχική υγεία, ώστε να συμμετέχω τις συζητήσεις που κάνουν οι άνθρωποι και στις εμπειρίες που μοιράζονται. Κάποιες από αυτές τις ασθένειες/διαταραχές είναι αρκετά γνωστές, αλλά υπάρχουν τελικά πολλοί μύθοι που τις συνοδεύουν και πρέπει να καταπολεμηθούν. Υπάρχουν και άλλες διαταραχές που οι άνθρωποι δεν τις γνωρίζουν και στόχος μου είναι να μην τις αγνοήσουν την επόμενη φορά που θα έρθουν αντιμέτωποι μ' αυτές. 

Έχω δώσει κι εγώ τη δική μου μάχη σε θέματα που αφορούν την ψυχική υγεία και τις ψυχικές ασθένειες και πάντοτε αυτή η εμπειρία έβρισκε μια θέση στη δουλειά μου, τόσο στο γράψιμο όσο και στην εικονογράφηση. Είναι καιρός να κάνουμε μια ειλικρινή κουβέντα για τη σημασία της ψυχικής υγείας. Είναι πολλά τα επίπεδα στα οποία ελπίζω η δουλειά μου να φανεί χρήσιμη. Είναι πραγματικά αποκαρδιωτικό να ακούς ανθρώπους να κάνουν υποθέσεις για θέματα ψυσικών διαταραχών και νόσων. Συχνά ακούμε τις φράσεις "ξεπέρασέ το", "σταμάτα να ζητάς την προσοχή", "λες ψέματα", "είναι απλώς μια φάση",  και είναι άδικο να κάνουμε τέτοιου είδους δηλώσεις, που είναι τόσο επίπονες για όποιον δυσκολεύεται με το χάος που υπάρχει μέσα του. Η ενημέρωση θα βοηθήσει  να κάνουμε μια αρχή προς τη σωστή κατεύθυνση, προς την ενσυναίσθηση. Οπότε με αυτή τη σειρά εικονογραφήσεων ελπίζω πως αντιμετωπίζω τα θέματα ψυχικής υγείας, ασθενειών και διαταραχών με αισθήματα που πολλοί από εμάς έχουμε αισθανθεί σε διαφορετικές διαβαθμίσεις. 

Όταν παλεύεις με την ψυχική σου υγεία, δεν μπορείς να δώσεις μια απάντηση στην ερώτηση "Τι κάνεις;", γιατί πραγματικά δεν ξέρεις. Θα ήθελα να προσεγγίσω τους ανθρώπους που δίνουν αυτή τη μάχη καθημερινά και να τους πω πως δεν είναι μόνοι τους. Νιώθει κανείς όμορφα όταν ξέρει πως, τουλάχιστον, υπάρχει κάποιος που προσπαθεί να τον καταλάβει. Το νιώθω αυτό όταν με πλησιάζουν οι άνθρωποι και εύχομαι να τους το μεταδίδω μέσα από τις εικόνες μου. 

Η εικόνα ασκεί μεγάλη δύναμη σ' αυτόν που την προσλαμβάνει, ενώ η ζωγραφική ασκεί επίσης θεραπευτική δύναμη σε εκείνον που δημιουργεί. Η δημιουργία σε κάνει πιο δυνατή; 

Σίγουρα. Ξεκίνησα το πρότζεκτ "365 μέρες ζωγραφική", όπου βασικά ζωγραφίζω κάτι κάθε μέρα, σαν μια μορφή κάθαρσης. Ξεκίνησα με το γράψιμο, αλλά ήθελα και κάτι παραπάνω, οπότε συνέχισα με doodles. Τώρα αυτό που κάνω είναι ένας συνδυασμός εικόνας και κειμένου. Το να δημιουργώ κάθε μέρα είναι η δική μου μορφή διαλογισμού, γιατί όταν γράφω ή όταν ζωγραφίζω, είμαι μόνη στο δωμάτιο και συγκεντρώνομαι απόλυτα στις γραμμές, τα χρώματα, τα σχήματα και τις λέξεις. Τίποτε άλλο δεν έχει σημασία εκείνες τις στιγμές. Πάντοτε αισθάνομαι ανανεωμένη όταν τελειώνω τη δουλειά. 

*** 





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου